5 نکته برای کنترل احساسات در سرمایه گذاری
بخش قابل توجهی از تصمیمات انسان‌ها در نتیجه احساسات اتفاق افتاده و باعث واکنش‌های لحظه‌ای و تصمیمات سریع می‌شوند. تصمیمات سرمایه‌گذاری از جمله مواردی هستند که باید تمام و کمال بر اساس منطق و دانش سرمایه‌گذاری اتخاذ شوند. در واقع در ارتباط با برخی مسائل، تصمیم‌گیری بر اساس احساسات، ایرادی ندارد اما در مورد مسائل مالی نمی‌توان چنین ریسکی را پذیرفت. واقعیت این است که احساسات همیشه به نفع ما عمل نمی‌کنند. با توجه به اینکه به لحاظ علمی و تجربی ثابت شده که انسان‌ها در رفتارهایشان درگیر خطاهای شناختی بسیار هستند، باید در سرمایه‌گذاری، به‌طور آگاهانه از این خطاها دوری کنیم. در ادامه به نکاتی اشاره می‌کنیم که می‌توانند در مدیریت این احساسات موثر باشند.
1- یک هدف مشخص کنید و کاملا به آن پایبند باشید.
اهداف شبیه کمربند ایمنی عمل می‌کنند. اگر زمانی که در اتومبیل نشسته‌اید، کمربند ایمنی خود را نبندید، اتفاقی مانند یک ترمز شدید کافی است که به‌شدت به سمت جلو پرتاب شوید و آسیب ببینید. داشتن هدف مشخص در سرمایه‌گذاری نیز به همین صورت عمل می‌کند. تصور کنید هدف مشخصی از سرمایه‌گذاری دارید؛ مثلا می‌خواهید سرمایه‌تان را به قصد خرید خانه مورد علاقه خود افزایش دهید. در نظر داشتن چنین هدفی، مانع از این می‌شود که تحت تأثیر احساسات، اقدام اشتباهی انجام دهید که شما را از هدف اصلی‌تان دور کند. بنابراین هدف‌گذاری به‌عنوان یک بازدارنده، در مقابل رفتارهای غیرمنطقی سرمایه‌گذاران عمل می‌کند.
2- روندهای تکرار‌شونده بازار را همواره در ذهن داشته باشید.
یکی از نظریات مطرح در علم اقتصاد، نظریه سیکل‌های تجاری است. طبق این نظریه در طول زمان، دوران رونق و رکود، به‌صورت سینوسی، به دنبال هم می‌آیند. در واقع این نظریه بیان می‌کند که تاریخ تکرار می‌شود. با آگاهی از سیکل‌های تجاری و دوران تکرار‌شونده رونق و رکود، نوسانات موقت شما را تحت تاثیر قرار نمی‌دهند. چرا که به خوبی آگاه هستید که از پس هر نزولی که در بازار رخ می‌دهد، صعودی در پیش خواهد بود.
3- شبکه‌های اجتماعی مشاور سرمایه‌گذاری شما نیستند.
شبکه‌های اجتماعی علی‌رغم فواید بسیارشان، باعث شده‌اند تحلیل‌های پیچیده اقتصادی، ساده به نظر برسند یا تحلیل‌های غیرقابل اتکا به‌سادگی در اختیار افراد قرار گیرند. در واقع، کافی است تنها نام یک نماد را جستجو کنید تا با چندین تحلیل مختلف در ارتباط با آن روبرو شوید. یا با یک جستجوی ساده می‌توانید صدها کانال تحلیلی پیدا کنید که با ظاهری حرفه‌ای، بی‌اساس‌ترین تحلیل‌ها و سیگنال‌های خرید را منتشر کرده و افراد را به سرمایه‌گذاری‌های اشتباه ترغیب می‌کنند. بنابراین بسیار مهم است که خود را از این تحلیل‌ها دور نگه دارید.
اما انتشار تحلیل‌های اشتباه، تنها آسیبی نیست که شبکه‌های اجتماعی به بازار سرمایه وارد می‌کنند. علاوه بر امکان انتشار محتوای بی‌پایه و اساس در این شبکه‌ها، اخبار نیز با سرعت بسیار بالایی منتشر و دست به دست می‌شوند. باید در نظر داشت که پیگیری اخبار نیز می‌تواند باعث اتخاذ تصمیماتی غیرمنطقی، بر پایه احساسات و آسیب‌زا شود.
4- دنباله‌روی دیگران نباشید.
گاهی ترس جا ماندن از کاری که عموم مردم در حال انجام آن هستند، می‌تواند منجر به اتخاذ تصمیمات غیرمنطقی شود. تصور کنید یک روز همه آنچه در شبکه‌های اجتماعی، اخبار و صحبت‌های اطرافیانتان می‌شنوید و می‌خوانید درباره این باشد که قیمت سکه به‌شدت رو به افزایش است. در چنین شرایطی ممکن است به خاطر اینکه دوست ندارید از سودی که همه از آن صحبت می‌کنند جا بمانید، تمایل پیدا کنید که شما هم سکه بخرید. در نظر داشته باشید که این تصمیم صرفاً بر این اساس استوار بوده که انسان‌ها به‌صورت کلی دوست ندارند از فعالیتی که همه اطرافیانشان در حال انجام آن هستند، جا بمانند و پایه و اساس منطقی ندارد. پس به جای تصمیم‌گیری بر اساس صحبت‌های اطرافیان یا اخبار، تصمیماتتان را بر تحلیل‌های علمی و درست استوار کنید.
5- تنوع را در سبد دارایی خود حفظ کنید.
به لحاظ تاریخی دیده نشده که در یک زمان ثابت تمام بازارها یا صنایع دارای روند نزولی باشند. بنابراین سرمایه‌گذاری در چند بازار یا بخش‌های مختلف یک بازار(مثلا خرید سهام شرکت‌هایی از صنایع مختلف بورسی) می‌تواند با ایجاد تنوع در دارایی‌های شما، علاوه بر توزیع ریسک، باعث شود نوسانات کمتری را نیز تجربه کنید. علت این امر از آن رو است که عموماً انتظار نمی‌رود وضعیت تمام بازارها به‌صورت هم‌زمان نزولی باشد. این مسئله به حفظ آرامش شما و در نتیجه جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های احساسی کمک می‌کند. در مقاله «اهمیت حفظ تنوع در سرمایه‌گذاری» ضمن بررسی دقیق‌تر این موضوع روش‌هایی برای افزایش تنوع در سبد دارایی‌ها را نیز توضبح داده‌ایم.
