واگرایی در تحلیل تکنیکال

تجزیه و تحلیل تکنیکال روش محبوبی است که برای ارزیابی روند بازار و تصمیم‌گیری آگاهانه در معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از تکنیک‌های پرکاربرد در تحلیل تکنیکال واگرایی است که به تحلیلگران کمک می‌کند احتمال بازگشت روند یا تضعیف روند فعلی در بازار را شناسایی کنند. واگرایی زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی در جهت مخالف اندیکاتور (برای مثال اندیکاتور RSI یا MACD) حرکت کند. واگرایی اندیکاتور‌ها از قوی‌ترین سیگنال‌های بازگشتی است که می‌توان در استراتژی معاملاتی از آن‌ها استفاده کرد؛ چرا که اغلب نشان‌دهنده یک حرکت صعودی یا نزولی در قیمت هستند. در این مطلب مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال را بررسی می‌کنیم و اهمیت آن را در معاملات مورد بحث قرار می‌دهیم.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال 

همان‌طور که اشاره شد، واگرایی زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی در جهت مخالف اندیکاتوری مانند اندیکاتور RSI یا اندیکاتور MACD حرکت کند. در حالت کلی سه گروه واگرایی معمولی (Regular Divergence)، واگرایی مخفی (Hidden Divergence) و واگرایی اغراق‌آمیز (Exaggerated Divergence) وجود دارد که هر کدام نیز به دو نوع مثبت و منفی تقسیم می‌شوند.

• واگرایی معمولی (Regular Divergence)

زمانی‌که در کف نمودار اندیکاتور افزایشی و قیمت کاهشی باشد، آن را واگرایی معمولی مثبت  (+RD) می‌نامند. این اندیکاتور معمولاً در انتهای روندهای نزولی مشاهده می‌شود و می‌تواند نشان‌دهنده صدور سیگنال خرید باشد. هنگامی‌که سقف نمودار اندیکاتور کاهشی و قیمت افزایشی باشد، آن را واگرایی معمولی منفی (-RD) می‌نامند. این واگرایی در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد و می‌تواند نشان‌دهنده سیگنال خروج باشد.  

• واگرایی مخفی (Hidden Divergence)

واگرایی مخفی مثبت (+HD) در اندیکاتور RSI زمانی اتفاق می‌افتد که کف قیمت افزایشی و کف نمودار اندیکاتور کاهشی باشد. این واگرایی معمولاً در طول روندهای صعودی مشاهده می‌شود و می‌تواند نشان‌دهنده نشانه‌ای مبنی بر ادامه روند صعودی باشد. زمانی‌که سقف قیمت کاهشی و سقف نمودار اندیکاتور نیز افزایشی باشد، آن را واگرایی مخفی منفی (-HD) می‌نامند. این واگرایی در روند نزولی شکل می‌گیرد و می‌تواند نشان‌دهنده ادامه روند نزولی باشد.

• واگرایی اغراق‌شده (Exaggerated Divergence)

این نوع واگرایی شبیه به واگرایی معمولی است؛ اما تغییرات آن ضعیف‌تر در نظر گرفته می‌شود. زمانی‌که کف‌های نمودار اندیکاتور افزایشی باشد و کف قیمت‌ها ثابت بماند(کف جدیدی شکل نگیرد)، آن را واگرایی اغراق‌شده مثبت (+ED) می‌نامند. این اندیکاتور معمولاً در روندهای نزولی مشاهده می‌شود و نشانه‌ای برای بازگشت روند به صعودی است. هنگامی که سقف‌های اندیکاتور کاهشی باشد و سقف قیمت‌ها ثابت بماند(سقف جدیدی شکل نگیرد)، آن را واگرایی اغراق‌شده منفی (-ED) می‌نامند. برخی از معامله‌گران معتقدند این واگرایی سیگنال مهم و قابل‌توجهی صادر نمی‌کند و بعضاً در روندهای جانبی رخ می‌دهد.

اهمیت استفاده از واگرایی در تحلیل تکنیکال

استفاده از واگرایی در تحلیل تکنیکال امری مهم و توصیه شده است؛ چرا که امکان پیش‌بینی بازگشت روند یا تضعیف آن را میسر می‌کند. در ضمن تحلیلگران می‌توانند برای تأیید سایر سیگنال‌ها مانند الگوهای نمودار یا خطوط روند نیز از واگرایی استفاده کنند. همان‌طور که می‌دانید سرمایه‌گذاری در بورس بدون آموزش بورس، آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی مانند تلاش برای حل یک معمای پیچیده بدون راهنما یا دستورالعمل است که منجر به افزایش ریسک معاملات می‌شود؛ بنابراین یادگیری نحوه استفاده از هر ابزاری به‌عنوان یک مهارت برای موفقیت در معاملات ضروری است.

محدودیت‌های واگرایی در تحلیل تکنیکال

در حالی که واگرایی می‌تواند ابزار مفیدی باشد، مانند هر ابزار دیگری محدودیت‌هایی نیز دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

• سیگنال کاذب

واگرایی ممکن است سیگنال نادرست ارائه کند. هنگامی‌که در بازه‌های زمانی کوتاه یا در بازارهای متلاطم رخ دهد، این امکان افزایش می‌یابد؛ بنابراین بهتر است تحلیلگران از سایر ابزارها برای تایید سیگنال‌های واگرایی استفاده کنند.

• اندیکاتور عقب‌ماندگی

اکثر اندیکاتورهایی که در تحلیل واگرایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اندیکاتورهای عقب‌مانده هستند. به این معنی که آن‌ها براساس حرکات گذشته قیمت، آینده را پیش‌بینی می‌کنند که ممکن است لزوماً    پیش‌بینی دقیقی نباشد؛ بنابراین بهتر است تحلیلگران از سایر ابزارها در ترکیب با تحلیل واگرایی استفاده کنند تا دید جامع‌تری از روند بازار داشته باشند.

• تفسیر ذهنی

تحلیل واگرایی ممکن است ذهنی باشد؛ چرا که برخی از تحلیلگران براساس تجربه و سبک معاملاتی خود، تفسیر متفاوتی از سیگنال‌ها دارند. در نتیجه درک روشنی از کارکرد اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال و استفاده از یک روش سازگار هنگام تفسیر سیگنال‌های واگرایی، بسیار مهم است.

سخن پایانی

واگرایی تکنیک ساده‌ای است که می‌تواند به تحلیلگران کمک کند تا بینش ارزشمندی در مورد روندهای بازار به‌دست آورند و تصمیمات معاملاتی آگاهانه‌تری اتخاذ کنند. با این حال، مهم است به یاد داشته باشید که تجزیه و تحلیل واگرایی نباید به‌صورت مجزا مورد استفاده قرار گیرد؛ بلکه باید با سایر ابزارهای تحلیلی و استراتژی‌های مدیریت ریسک ترکیب شود تا امکان موفقیت تحلیل را افزایش دهد. همچنین سرمایه‌گذاری در بازار سهام می‌تواند راهی سودآور برای رشد ثروت باشد؛ اما خطراتی نیز به‌همراه دارد که با آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی امکان کاهش ریسک سرمایه‌گذاری وجود خواهد داشت.