اهمیت حفظ تنوع در سرمایه‌گذاری
اهمیت حفظ تنوع در سرمایه‌گذاری
قبل از ورود به بازار سرمایه و انجام معامله، بهتر است با ساز و کار آن آشنا باشید. در این بازار، فراگیری مدیریت ریسک برای کسب بازدهی بالاتر و کاهش ریسک، اهمیت زیادی دارد. یکی از روش‌های رسیدن به این هدف، تشکیل پرتفوی متنوع است. یک پرتفوی متنوع، از دارایی‌های گوناگونی مثل سهام، طلا، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و… با ویژگی‌های مختلف تشکیل می‌شود و علاوه‌بر کاهش ریسک، بازدهی خوبی نیز نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند؛ اما چگونه می‌توان تنوع در سرمایه‌گذاری را ایجاد و حفظ کرد؟
پرتفوی چیست؟
پرتفوی یا پورتفولیو (Portfolio)، مجموعه‌ای از سهام و دارایی‌های مختلفی از جمله اوراق اجاره، اوراق مشارکت، اسناد خزانه اسلامی و… است که با استراتژی مشخصی برای یک بازه زمانی معین، انتخاب شده‌اند. با انتخاب درست دارایی‌ها، می‌توان پرتفوی مناسبی را تشکیل و از این طریق ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش داد. اولین و مهم‌ترین هدف تشکیل یک پرتفوی یا سبد سهام، ایجاد تنوعی سازنده در راستای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری است. در ادامه به بررسی راه‌های ساخت یک پرتفوی متنوع و اهمیت آن پرداخته‌ایم. برای آشنایی بیشتر با انواع دارایی‌ها و اوراق بهادار در بازار سرمایه به مقاله «معرفی انواع اوراق در بازار سرمایه» مراجعه کنید.
نظریه پرتفوی مدرن (MPT)
نظریه پرتفوی مدرن به‌دنبال یافتن راه‌حلی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاران است و توسط Harry Markowitz ارائه شده است. بر اساس نظریه پرتفوی مدرن، می‌توان با تشکیل یک پرتفوی بهینه، حداکثر بازدهی مورد انتظار را در مقابل میزان مشخصی از ریسک، تجربه کرد. در واقع هری مارکوویتز معتقد بود در صورتی که دارایی‌های شما با یکدیگر همبستگی نداشته باشند، می‌توان کارآمدترین پرتفوی ممکن را داشت. علت این است که کاهش ارزش یک دارایی، با کاهش ارزش سایرین همراه نخواهد بود. به‌عنوان مثال فرض کنید پرتفوی شما دارای پنج سهم مختلف با همبستگی مثبت است. در این حالت اگر در شرایط خاصی از بازار، یکی از این سهم‌ها منفی شود، باقی سهم‌ها نیز به دلیل داشتن همبستگی مثبت، منفی خواهند بود و به این ترتیب، ارزش پرتفوی شما نسبت به زمانی که تنها یک سهم منفی دارد، کاهش بیشتری خواهد یافت.
حال اگر سهم‌های شما همبستگی منفی داشته باشند، با کاهش یک سهم، سایرین دچار کاهش نشده و حتی ممکن است افزایش یابند؛ در نتیجه از میزان ضرر احتمالی شما کاسته می‌شود.
آیا صندوق‌ها انتخاب خوبی برای متنوع‌سازی پرتفوی هستند؟
برای اینکه پرتفوی متنوع و کم ریسکی داشته باشید، لازم است گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری را برای گنجاندن در سبد خود بررسی کنید. یکی از بهترین گزینه‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که انواع مختلفی دارند. این صندوق‌ها توسط گروهی از تحلیلگران حرفه‌ای بازار مدیریت می‌شوند؛ بنابراین به دلیل داشتن پرتفوی متنوعی از سهام، اوراق درآمد ثابت، سپرده سکه طلا و… ریسک کمتری نسبت به خرید و فروش مستقیم سهام خواهند داشت و پرتفوی شما را نیز متنوع خواهند کرد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به انواع مختلفی از جمله صندوق سهامی، صندوق درآمد ثابت، صندوق اهرمی، صندوق طلا و… تقسیم می‌شوند. نام‌گذاری این صندوق‌ها براساس ترکیب و ساختار پرتفوی آن‌ها صورت گرفته است؛ برای مثال در میان صندوق‌های مختلف، اغلب دارایی صندوق سهامی به خرید سهام اختصاص یافته است و گواهی سپرده طلا بخش بیشتر پرتفوی صندوق‌های طلا را تشکیل می‌دهد. صندوق طلا به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود از جمله امکان سرمایه‌گذاری با مبلغ کم، کاهش ریسک نگهداری طلای فیزیکی، معاملات آنلاین و داشتن همبستگی مثبت با نرخ ارز، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران خواهد بود؛ بنابراین آشنایی با صندوق طلا اهمیت بالایی در انتخاب این صندوق برای سرمایه‌گذاری دارد.
تنوع در سهام را چگونه رعایت کنیم؟
به‌جز صندوق‌های سرمایه‌گذاری، لازم است به ارتباط میان سهامی که در پرتفوی‌تان وجود دارد نیز توجه کنید. در این راستا بهتر است تنوع صنایع را هم رعایت کرده و تنها یک صنعت خاص را برای انتخاب سهام در نظر نگیرید. علاوه‌براین موضوع، توجه به ارزش بازار شرکت‌ها نیز اهمیت بالایی دارد. بهتر است سبد دارایی شما ترکیبی از سهم‌های کوچک، متوسط و بزرگ باشد تا در شرایط مختلف و در بازارهای صعودی و نزولی، هم از نوسانات پرشتاب سهم‌های کوچک بهره‌مند شوید و هم ثبات پرتفوی خود را با سهم‌های بزرگ و ارزشمند تضمین کنید.
تنوع بیش از حد ممنوع!
تا اینجا در مورد مزایای متنوع بودن پرتفوی سرمایه‌گذاری صحبت شد؛ اما تنوع بیش از حد سبد دارایی، می‌تواند چالش‌هایی را برای شما به‌وجود آورده و درنهایت باعث افزایش ریسک و کاهش ارزش دارایی‌تان شود. مهم‌ترین علت این موضوع، از دست رفتن کنترل شما در نظارت بر دارایی‌هاست. درست است که با تشکیل یک پرتفوی متنوع، ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش می‌دهید، اما چنانچه نتوانید به‌دلیل تنوع بالای دارایی‌های خود مدیریت و نظارت درستی بر آن‌ها داشته باشید، احتمال متضرر شدن شما بالا رفته و دیگر یک پرتفوی ایمن نخواهید داشت. اگر دانش و تجربه کافی برای تحلیل سهام شرکت‌ها و تشکیل یک پرتفوی مناسب را ندارید، صندوق های سرمایه‌گذاری و خدمات سبدگردانی در بورس می‌توانند گزینه‌های بسیار مناسبی برای کسب بازدهی بدون نیاز به رصد لحظه‌ای بازار باشند.
سبدگردانی چیست؟
پرتفوی دارایی شما باید به‌اندازه کافی متنوع و بر مبنای اصول تشکیل پرتفوی کم‌ریسک باشد. در واقع لازم است علاوه‌بر بررسی وضعیت شرکت‌ها و انتخاب سهام مناسب، رابطه منطقی و درستی را میان اجزای پرتفوی خود برقرار کنید تا ضمن کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، به بازدهی مورد نظر دست یابید. حال ممکن است به‌دلیل نداشتن تخصص در زمینه تحلیل بازار و تشکیل پرتفوی یا آشنا نبودن با روش‌های کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس، از سرمایه‌گذاری منصرف شده و خود را از یک بازدهی مناسب، محروم کنید. در این شرایط، سبدگردانی در بورس می‌تواند شما را به بازدهی مورد نظر برساند.
در این روش از سرمایه‌گذاری، شرکت سبدگردان با توجه به انتظارات و میزان ریسک‌پذیری شما، سبدی اختصاصی از دارایی‌های متنوع را تشکیل داده و برای مدیریت آن از یک تیم حرفه‌ای و خبره استفاده می‌کند. خدمات سبدگردانی در قالب یک قرارداد میان شما و شرکت سبدگردان انجام می‌شود و در مدت قرارداد نیز می‌توانید از طریق پنل شخص خود در جریان آخرین وضعیت دارایی‌هایتان قرار گیرید. برای اطلاع از ویژگی‌های صندوق‌های سرمایهٰ‌گذاری و روش سبدگردانی اختصاصی در بورس به مقاله تفاوت سبدگردانی و صندوق سرمایه گذاری مراجعه کنید.
