ROI یا بازگشت سرمایه چیست؟
پیش از انجام سرمایهگذاری در هر نوع دارایی، مواردی مانند سود، بازگشت اصل سرمایه، مدت زمان رسیدن به سود و… مهم‌ترین پرسش‌هایی است که در ذهن سرمایهگذاران می‌گذرد. بازگشت سرمایه یا ROI یکی از کلیدی‌ترین نسبت‌‌های سودآوری است که در این مقاله به جایگاه آن در تحلیل بنیادی خواهیم پرداخت.
ROI یا بازگشت سرمایه
نسبت بازگشت سرمایه یا Return on Investment از جمله مهم‌ترین نسبت‌‌های سودآوری است که جایگاه ویژه‌ای در تحلیل بنیادی دارد. ROI نشان میدهد که یک سرمایهگذاری به چه میزان سود یا زیان ایجاد کرده است. به عبارت دیگر، این نسبت نشان میدهد که هر واحد سرمایهگذاری تا چه میزانی موفق به سودآوری شده و به شما امکان میدهد که مقایسه‌ای ساده میان پروژه‌های مختلف یا انواع سرمایه‌گذاری‌ها انجام دهید.
فرمول ROI
با استفاده از فرمول زیر می‌توانید نسبت بازگشت سرمایه یا ROI یک شرکت را محاسبه کرده و به دست آورید:
برای به دست آوردن ROI باید به ترازنامه و صورت و سود زیان مراجعه کرده و اجزای تشکیل‌دهنده ROI را استخراج کنید:
همانطور که مشاهده می‌کنید برای دریافت اطلاعات مربوط به سرمایه گذاری در بورس یا سایر دارایی‌ها باید به ترازنامه مراجعه کرد. در ترازنامه سرمایهگذاریهای بلندمدت و کوتاه‌مدت از یکدیگر تفکیک می‌شوند. برای استخراج داده‌های مربوط به سود خالص نیز باید به صورت و سود و زیان رجوع کرد:
مطابق شکل فوق میتوان سود خالص را از صورت سود و زیان دریافت کرد. برای تحلیل نسبت ROI توصیه می‌شود در بازه زمانی بلندمدت روند آن را بررسی کرد.
تفسیر نسبت ROI در تحلیل بنیادی
با استفاده از نسبت ROI میتوان میزان موفقیت سرمایه‌گذاری‌ها را نسبت به سودآوری شرکت بررسی کرد. باید به این نکته توجه داشت که سرمایهگذاریهای کوتاه‌مدت معمولا در دارایی‌هایی با نقدشوندگی بالا مانند انواع اوراق بهادار انجام می‌شود. در صورتی که سرمایهگذاریهای بلندمدت عمدتا در تجهیزات و ماشین آلات انجام می‌شود. در نمودار زیر نسبت ROI شرکت پتروشیمی خراسان به عنوان یک شرکت تولیدی بررسی شده است:
در نمودار فوق مشخص است نسبت بازگشت سرمایه در تمامی سال‌ها از عملکرد قابل قبولی برخوردار بوده و تنها در سال ۱۴۰۳ این نسبت دچار افت شدیدی شده که نشان میدهد شرکت در سودآوری دچار مشکل شده است. در چنین شرایطی باید شاخص های اقتصاد کلان را نیز بررسی کرد.
به طور کلی اگر عدد ROI بالا باشد نشان میدهد که سود حاصل از سرمایهگذاری بیشتر از هزینه آن بوده و سرمایهگذاری موفق بوده است. اگر عدد ROI منفی باشد، نشان از زیانده بودن سرمایهگذاری بوده و در صورت صفر بودن هم نشان میدهد که سرمایهگذاری تنها هزینه‌ها را پوشش داده و سودی محقق نکرده است.
باید به این نکته توجه داشت نسب ROI معیار خوبی برای سنجش ریسک سرمایه گذاری نیست و معمولا زمان را در نظر نمیگیرد. برای این منظور توصیه می‌شود نظریه پرتفوی مدرن یا MPT بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.
کلام پایانی
ROI یا Return on Investment معیاری کلیدی برای ارزیابی عملکرد مالی یک سرمایهگذاری است که به کمک آن میتوان میزان سود یا زیان حاصل از سرمایهگذاری را نسبت به هزینههای انجام شده سنجید. نسبت بازگشت سرمایه یا ROI برای مقایسه کارایی سرمایهگذاریهای مختلف، ارزیابی استراتژی‌های تجاری و تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع مالی استفاده می‌شود. با این حال، ROI محدودیت‌هایی مانند عدم توجه به زمان، ریسک و هزینههای غیرمستقیم دارد. بنابراین، برای تحلیل دقیقتر سرمایه‌گذاری‌ها، باید از سایر معیارهای مالی مانند NPV و IRR استفاده کرد که زمان و ریسک را در نظر می‌گیرند.
