آشنایی با افزایش سرمایه از محل سود انباشته

اگر به سرمایه گذاری در بورس علاقه‌مند هستید و نسبت به دریافت کد بورسی و سرمایه‌گذاری در این بازار اقدام کردید، به احتمال زیاد با اصطلاح «افزایش سرمایه» مواجه شده‌اید. شرکت‌ها ممکن است به دلایل مختلفی همچون شروع یک طرح و پروژه تازه، تولید محصولات جدید، اصلاح یا بهبود ساختار مالی و مواردی از این دست، نسبت به افزایش سرمایه اقدام می‌کنند. افزایش سرمایه به روش‌های متعددی انجام می‌شود که در مقاله «افزایش سرمایه چیست و چه تاثیری بر قیمت سهام شرکت‌ها دارد» انواع مختلف آن را شرح داده‌ایم. در ادامه این مقاله به بررسی افزایش سرمایه از محل سود انباشته که یکی از روش‌های متداول در افزایش سرمایه شرکت‌هاست، پرداخته‌ایم.

ویدیوی آشنایی با افزایش سرمایه از محل سود انباشته

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

پیش از آنکه به تعریف این شیوه از افزایش سرمایه بپردازیم، لازم است ابتدا «حساب اندوخته» را تعریف کنیم. 

طبق قانون تجارت، شرکت‌ها موظف هستند از 10 درصد تا کل سود سالانه خود را به‌عنوان سود نقدی بین سهامداران تقسیم کنند. حال تصور کنید شرکتی تنها 10 درصد از سود سالانه خود را بین سهامداران تقسیم کرده است. مابقی این سود باید تحت عنوان سود انباشته در حساب اندوخته ذخیره شود؛ بنابراین شرکت‌ها پس از تقسیم سود نقدی، باید مابقی سود را در حساب اندوخته ذخیره کنند.

حال اگر شرکتی نیاز به منابع مالی جدید داشته باشد و تمایلی به تامین مالی از طریق دریافت وام یا روش‌های دیگر نداشته باشد، می‌تواند این کار را از طریق حساب اندوخته خود انجام دهد. به این عمل افزایش سرمایه از محل سود انباشته گفته می‌شود.

ویژگی‌های افزایش سرمایه از محل سود انباشته

زمانی که شرکتی از محل سود انباشته عملیات افزایش سرمایه را انجام می‌دهد، عملاً پولی وارد شرکت نشده یا از آن خارج نمی‌شود. در این حالت شرکت صرفاً به بخشی از منابع مالی خود مراجعه می‌کند که تا پیش از این سراغ آن‌ها نرفته و عملاً آن را برای روز مبادا کنار گذاشته بود. 

نکته دیگری که باید در ارتباط با افزایش سرمایه در نظر بگیرید این است که با افزایش سرمایه شرکت، تعداد سهام آن نیز افزایش می‌یابد. این تعداد سهام اضافه شده، به نسبت دارایی سهامداران میان آن‌ها تقسیم می‌شود. از آنجایی که سهامداران بابت این سهام جدید پولی نمی‌پردازند، به سهامی که در نتیجه افزایش سرمایه از محل سود انباشته به سهامداران تعلق می‌گیرد، اصطلاحاً «سهام جایزه» گفته می‌شود. نکته قابل توجه دیگر این است که در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، از آنجایی که سهامداران برای خرید سهام مبلغی پرداخت نکرده‌اند، لازم است دارایی آن‌ها قبل و بعد از افزایش سرمایه ثابت بماند. برای تحقق این امر، پس از افزایش سرمایه، قیمت سهام متناسب با درصد افزایش سرمایه شرکت کاهش می‌یابد. برای درک بهتر این مساله مثال زیر را در نظر بگیرید:

فرض کنید فردی صاحب 2000 سهام 1000 تومانی در یک شرکت است. شرکت در مجمع فوق‌العاده، تصمیم به افزایش سرمایه 100 درصدی از محل سود انباشته می‌گیرد. در این حالت تعداد سهام فرد مورد نظر نیز با 100 درصد افزایش به 4000 سهم می‌رسد؛ اما لزوم ثابت ماندن ارزش دارایی پس از افزایش سرمایه، باعث می‌شود قیمت سهام نیز متناسب با میزان افزایش سرمایه کاهش پیدا کرده به 500 تومان برسد. ارزش دارایی سهامدار در هر دو حالت قبل و بعد از افزایش سرمایه، ثابت و برابر دو میلیون تومان است.

محاسبات مربوط به افزایش سرمایه از محل سود انباشته

همان‌طور که در قسمت‌های قبل اشاره کردیم، در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، به سهامداران «سهام جایزه» تعلق می‌گیرد. همچنین بعد از اینکه تعداد دارایی سهام سهامداران شرکت افزایش یافت، برای اینکه میزان دارایی آن‌ها ثابت بماند، لازم است قیمت سهام شرکت کاهش یابد. در ادامه دو فرمول ارائه کرده‌ایم که می‌توانید از آن‌ها برای محاسبه تعداد سهام جایزه و قیمت سهام شرکت بعد از اعمال افزایش سرمایه استفاده کنید. 

در نظر داشته باشید در فرمول بالا، قیمت پایانی، میانگین وزنی قیمت معاملات نماد مورد نظر در آخرین روز معاملاتی است. می‌توانید این قیمت را از صفحه مربوط به نماد مورد نظر در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران(tsetmc) دریافت کنید. همچنین برای اطلاع از درصد افزایش سرمایه شرکت لازم است آگهی‌های منتشر شده در سامانه کدال را دنبال کنید.

آموزش تحلیل بنیادی

همان‌طور که گفتیم، آموزش بورس می‌تواند به افراد کمک کند تصمیمات سرمایه‌گذاری عاقلانه‌تری بگیرند. یکی از دوره‌هایی که می‌تواند در ارتباط با این مساله به سرمایه‌گذاران کمک کند، دوره تحلیل بنیادی است. در این دوره می‌توانید ضمن آشنایی با مجامع، افزایش سرمایه و روش‌های مختلف آن، با موارد بسیار دیگری از قبیل تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌ها نیز آشنا شوید. فراموش نکنید آموزش بورس مهم‌ترین عاملی است که تفاوت یک سرمایه‌گذار موفق و ناموفق را می‌سازد؛ بنابراین اگر قصد دارید به شیوه مستقیم در بورس سرمایه‌گذاری کنید، در اولین فرصت نسبت به گذراندن دوره‌های آموزش بورس در مراکز معتبری از جمله آموزین، مرکز آموزش کارگزاری فارابی، اقدام کنید.

نکات تکمیلی

افزایش سرمایه و روش‌های آن از جمله اساسی‌ترین تصمیماتی است که شرکت‌ها در مجمع عمومی فوق‌العاده خود می‌گیرند. طبق قانون تجارت آگهی مجمع 10 روز قبل از برگزاری در سامانه کدال منتشر می‌شود و نماد شرکت نیز دو روز کاری قبل از برگزاری مجمع متوقف خواهد شد. برای آشنایی با مجمع عمومی فوق‌العاده و سایر دلایل برگزاری آن، مقاله «آشنایی با مجمع عمومی فوق‌العاده» را ببینید.

نکته دیگری که باید در ارتباط با افزایش سرمایه از محل سود انباشته در نظر بگیرید این است که در افزایش سرمایه‌های کمتر از 200 درصد،‌ نماد با فاصله کمی از مجمع بازگشایی می‌شود؛ اما سهام جایزه تا زمانی که آگهی ثبت افزایش سرمایه منتشر نشده، به دارایی سهامداران افزوده نمی‌شود. اگر میزان افزایش سرمایه بالاتر از 200 درصد باشد،‌ نماد شرکت تا پیش از ثبت افزایش سرمایه متوقف مانده و پس از ثبت آن،‌ سهام جایزه نیز به پرتفوی سهامداران افزوده شده و نماد بازگشایی می‌شود.

مهم‌ترین نکته‌ای در خصوص افزایش سرمایه به شیوه‌های مختلف آن، این است که تصمیمات مجمع تنها شامل حال افرادی است که در روز برگزاری مجمع سهامدار شرکت باشند. یعنی اگر سرمایه‌گذاری حتی یک روز پیش از برگزاری مجمع سهام خود را بفروشد، افزایش سرمایه یا سایر تصمیمات شامل حال او نمی‌شود. در نتیجه اگر کسی بلافاصله پس از بازگشایی نماد پس از افزایش سرمایه دارایی سهام خود را بفروشد،‌ با توجه به اینکه در زمان برگزاری مجمع سهامدار شرکت بوده، دریافت سود نقدی،‌ سهام جایزه و مواردی از این دست شامل حال او نیز خواهد بود. 

جمع‌بندی

در این مقاله ابتدا ضمن یادآوری مفهوم افزایش سرمایه، به تعریف حساب اندوخته شرکت‌ها پرداختیم. در ادامه  یکی از مهم‌ترین روش‌های انجام آن یعنی افزایش سرمایه از محل سود انباشته را مورد بررسی قرار دادیم و مفهوم سهام جایزه و نحوه تخصیص آن به سهامداران را مورد بررسی قرار دادیم.

در نهایت در نظر بگیرید که برای سرمایه گذاری در بورس و کسب سود از این بازار، دریافت کد بورسی و خرید و فروش سهام از طریق سامانه‌های معاملاتی کافی نیست. آموزش بورس مهم‌ترین اقدامی است که باید پیش از آغاز سرمایه گذاری در بورس انجام دهید و به یاد داشته باشید برای این‌کار حتما سراغ منابع معتبر بروید.