حد سود و ضرر چیست؟

داشتن اطلاعات و دانش کافی قبل از اقدام به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه به عنوان یک رکن اساسی و مهم در نظر گرفته می‌شود. روش‌های مختلفی نیز برای کاهش ریسک و جلوگیری از ضرر افراد در این بازار وجود دارد که یکی از این راه‌ها، تعیین حد سود و ضرر است؛ در واقع، تحلیل‌گران بازار برای تعیین زمان خروج خود از معاملات، از حد سود و حد ضرر استفاده می‌کنند. در این مقاله به توضیح بیشتر این موضوع، و اهمیت آن در آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی، می‌پردازیم.

حد سود (Take Profit) چیست؟

“ای کاش زودتر فروخته بودم …”

احتمالا این جمله را از اطرافیان خود شنیده‌اید یا حتی تجربه شخصی هم در این زمینه دارید. افرادی که با دیدگاه کوتاه‌مدت یا بلند‌مدت به بازار خرید و فروش سهام وارد می‌شوند، می‌توانند با تعیین حد سود برای خود، از ضرر و زیان احتمالی جلوگیری کنند؛ به بیان دیگر، مشخص کردن حد سود (خروج از سهم) به شما در حفظ سرمایه کمک زیادی خواهد کرد و مانع طمع و تصمیم‌گیری احساسی شما می‌شود. 

برای تعیین حد سود نمی‌توان فرمول خاصی را در نظر گرفت و این موضوع به خود شما بستگی دارد؛ اینکه به چه میزان ریسک‌پذیری دارید، بازه زمانی سرمایه‌گذاری شما چقدر است و چه استراتژی معاملاتی را برای خود تنظیم کرده‌اید؛ علاوه‌بر این، نوع تحلیل شما هم بر تعیین حد سود تاثیرگذار خواهد بود. چنانچه از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنید، احتمالا حد سود متفاوتی نسبت به استفاده کنند‌گان از تحلیل بنیادی خواهید داشت. هر چند که موضوع حد سود و ضرر بیشتر در تحلیل تکنیکال کاربرد دارد ولی می‌توان در تحلیل بنیادی نیز از این تکنیک استفاده کرد و بعد از شناسایی ارزش واقعی یک سهم نسبت به تعیین حد سود یا ضرر اقدام کرد.

حد ضرر (Stop Loss) چیست؟ 

حد ضرر هم تعریف مشابهی با حد سود دارد؛ به‌عبارتی، ما حد ضرر را برای حفظ سرمایه و جلوگیری از کاهش آن در نظر می‌گیریم؛ برای مثال، فرض کنید سهامی را در مبلغ 1000 تومان خریداری کرده‌اید و با توجه به تحلیل‌های خود، قیمت 900 تومان را به‌عنوان حد ضرر برای این سرمایه‌گذاری مشخص می‌کنید. در صورت نزولی بودن قیمت سهم، با رسیدن قیمت به 900 تومان، سهم را فروخته و به‌این‌ترتیب از ضرر و زیان بیشتر جلوگیری خواهید کرد.

برای تعیین حد ضرر، بازه سرمایه‌گذاری شما اهمیت بالایی دارد؛ مثلا، تعیین حد ضرر برای معامله‌‌های کوتاه‌مدت با تعیین حد ضرر برای معامله‌های بلند‌مدت متفاوت است.

یکی از مهمترین ویژگی‌های حد ضرر، نوسان‌پذیری آن است؛ به این معنی که نباید با یک نوسان کوچک تغییر یابد.

چرا تعیین حد سود و ضرر اهمیت دارد؟

تمام افراد به قصد کسب سود سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ پس، طبیعی است که فاکتورهایی را برای جلوگیری از ضرر و زیان مشخص کنیم. شما با تعیین حد سود و ضرر، به‌نحوی ضامن سرمایه خود بوده و از زیان‌های بالا جلوگیری خواهید کرد.

برای تعیین این مقادیر موارد مختلفی تاثیر گذار خواهند بود؛ ازطرفی، ممکن است نیاز به تغییر این حدود نیز احساس شود که به آن حد ضرر متحرک (Trailing Stop Loss) گفته می‌شود؛ به‌عنوان مثال، سهمی را با قیمت 1000 تومان خریداری کرده و حد ضرر را برای آن در نقطه 850 تومان در نظر می‌گیریم؛ در صورت افزایش قیمت سهم به عدد 1200 تومان، لازم است تا حد ضرر را در نقطه بالاتری مثلا روی قیمت 900 تومان قرار دهیم.

فراموش نکنید که حد سود و ضرر را نباید با فاصله خیلی زیاد یا خیلی کم از قیمت خرید قرار دهید.

عوامل تاثیر گذار بر تعیین حد سود و ضرر را میتوان به این صورت معرفی کرد :

• خط روند (حمایت و مقاومت)
• فیبوناچی
• امواج الیوت
• الگوی سروشانه
• کف دوقلو
• و …

حد سود و ضرر و نسبت ریسک به ریوارد چه ارتباطی با هم دارند؟ (Risk to Reward Ratio)

حد سود و ضرر مفهومی است که در محاسبه نسبت ریسک به ریوارد هم تاثیرگذار است. به بیانی ساده، مفهوم نسبت ریسک/ریوارد نشان‌دهنده احتمالی است که یک سرمایه‌گذار می‌تواند به‌ازای هر واحد ریسک که در سرمایه‌گذاری می‌کند، سود کسب کند؛ برای روشن شدن موضوع به این مثال توجه کنید: 

تصور کنید سهمی را به ‌قیمت ۱۰۰۰ تومان خریداری کرده‌ و برای این سرمایه‌گذاری حد سود را 1300 و حد ضرر را 800 در نظر گرفته‌اید. با یک محاسبه ساده متوجه می‌شوید که حد ضرر به حد سود شما یک به دو است. پس با این اوصاف، در صورت افزایش قیمت سهم، شما 300 تومان سود و در صورت کاهش قیمت، 200 تومان ضرر خواهید کرد. 

پس نسبت ریسک به ریوارد این معامله 2 به 3 خواهد بود. بهتر است نسبت ریسک به ریوارد در یک معامله کمتر از یک به یک نباشد؛ در واقع، نسبت‌های یک به دو و بالاتر برای سرمایه‌گذار مطلوبیت بیشتری دارند. 

دقت کنید که، برای تحلیل یک سهم نمی‌توان فقط به نسبت ریسک به ریوارد تکیه کرد؛ بلکه، درنظرگرفتن معیارهای بیشتری مورد نیاز خواهد بود.

سخن پایانی

تعیین حد سود و ضرر اهمیت بالایی در سرمایه‌گذاری داشته و از ضرر احتمالی شما جلوگیری می‌کند. اهمیت آموزش تعیین حد سود و ضرر در خرید و فروش سهام زمانی مشخص می‌شود که شما با مشخص کردن حد ضرر یا سود اشتباه، در استفاده از این ابزار معاملاتی ناموفق عمل کرده و میزان ریسک سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهید؛ بنابراین لازم است تا در یادگیری و شیوه اجرای آن دقت کنید.