گره معاملاتی چیست؟

آیا تا به حال در صف خرید یا صف فروش یک سهم گرفتار شده‌اید؟ زمانی‌که به دلیل شرایط مناسب یک سهم، شانس خرید آن را برای چندین روز متوالی ندارید یا به به دلیل قرار گرفتن در صف فروش، نمی‌توانید سهم خود را به موقع بفروشید و ضرر زیادی را نیز متحمل می‌شوید، نماد آن شرکت می‌تواند مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی شود. اما گره معاملاتی چیست و چگونه می‌توان آن را رفع کرد؟

گره معاملاتی چیست؟

گره معاملاتی، یکی از اصطلاحات مهم بورس است و زمانی کاربرد دارد که یک سهم، برای چند روز کاری متوالی صف خرید یا صف فروش سنگینی داشته باشد. در این شرایط، سهم با داشتن ویژگی‌های خاصی، مشمول قانون مربوط به گره معاملاتی خواهد شد. داشتن ۲ شرط زیر، شرکت را در لیست شرکت‌های مشمول این قانون، قرار می‌دهد: 

• شرط اول

چنان‌چه تعداد سهام شرکت ۳ میلیارد یا بیشتر از این مقدار بوده و درگیر صف خرید یا فروش باشد، باید حداقل به اندازه یک برابر حجم مبنا معامله شود. اگر در طی ۵ روز متوالی معاملاتی این اتفاق رخ ندهد، نماد مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی خواهد شد.

• شرط دوم

اگر شرکت کمتر از ۳ میلیارد برگه سهام داشته باشد و در صف خرید یا فروش قرار بگیرد، لازم است معاملات نماد طی ۵ روز متوالی معاملاتی، حداقل به اندازه ۲ برابر حجم مبنا صورت گیرد؛ در این صورت مشمول این قانون خواهد شد.

مقاله پیشنهادی: حجم مبنا چیست؟

در نظر داشته باشید نظر ناظر بازار بر تمام قوانین و دستورالعمل‌ها ارجحیت دارد؛ بنابراین ممکن است نمادی تمام شرایط ذکر شده برای قرار گرفتن در لیست نمادهای مشمول گره معاملاتی را داشته باشد اما ناظر بازار این نماد را در لیست قرار ندهد. برای آشنایی با ناظر بازار، به مقاله ناظر بازار کیست؟ مراجعه کنید.

چه اتفاقی برای نمادهای مشمول این قانون رخ می‌دهد؟

دامنه نوسان نمادهایی که در لیست نمادهای مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی قرار می‌گیرند، در روز معاملاتی بعد دو برابر خواهد شد؛ برای مثال چنانچه دامنه نوسان سهم مثبت ۵ و منفی ۵ درصد باشد، به مثبت ۱۰ و منفی ۱۰ درصد تغییر کرده و از ساعت ۹ تا ۹:۳۰ در مرحله پیش‌گشایش قرار خواهد گرفت. بعد از این‌که نماد کشف قیمت شد، دامنه نوسان معاملات آن به حالت عادی بازمی‌گردد. برای درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه کنید. 

فرض کنید یک نماد با قیمت ۲۰,۰۰۰ ریال شرایط قرار گرفتن در فهرست نمادهای مشمول گره معاملاتی را دارد و ناظر بازار وضعیت این نماد را به‌عنوان وضعیت گره معاملاتی اعلام کرده است. دامنه نوسان این نماد در روز معاملاتی بعد یعنی روز ششم، با نوسان مثبت و منفی ۱۰ درصد یعنی بازه قیمت ۱۸,۰۰۰ تا ۲۲,۰۰۰ ریال در زمان پیش‌گشایش عرضه می‌شود. در حد فاصل ۳۰ دقیقه‌ای زمان پیش گشایش تا گشایش، کشف قیمت صورت گرفته و پس از آن معاملات سهام با نوسان مثبت و منفی ۵ درصد ادامه پیدا می‌کند.

مقاله پیشنهادی: دامنه نوسان چیست؟

لیست شرکت‌های مشمول گره معاملاتی

فهرست شرکت‌های مشمول قانون گره معاملاتی توسط بورس استخراج شده و حداکثر تا قبل از شروع روز معاملاتی بعد، از طربق سامانه معاملات و سایت tsetmc اعلام می‌شود؛ بنابراین برای اطلاع از لیست این نمادها، می‌توانید به سایت tsetmc.com مراجعه کنید. در این سایت، از قسمت سربرگ‌های بالا، گزینه‌ی بورس اوراق بهادار یا فرابورس را انتخاب کرده و سپس بر روی گزینه همه اطلاعات کلیک کنید. سپس روی عنوان پیام‌های ناظر بازار کلیک کنید تا پنجره‌ی زیر باز شود. در این قسمت می‌توانید نمادهای مشمول دستورالعمل گره معاملاتی را مشاهده کنید. 

مقاله پیشنهادی: tsetmc چیست؟

مزایا و معایب گره معاملاتی 

مهم‌ترین مزیت این دستورالعمل را می‌توان به موضوع روان شدن معاملات و جلوگیری از قفل شدن سهم ربط داد. افزایش نقدینگی و جلوگیری از دست‌کاری قیمت‌ها هم از دیگر مزایای این اتفاق است؛ اما علاوه‌بر مزایای آن، معایب خاصی نیز دارد. مهم‌ترین مشکل این موضوع، افت شدید قیمت است که در نتیجه تشکیل صف‌های فروش ایجاد می‌شود.

سخن پایانی

گره معاملاتی، اصطلاحی است که در بورس و در میان معامله‌گران رواج دارد. اگر نمادی برای چند روز متوالی و در شرایط خاصی، در صف فروش یا خرید قرار بگیرد، مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی شده و لازم است تا به روش‌های خاصی این موضوع رفع شود. برای مشاهده لیست نمادهایی که دچار گره معاملاتی شده‌اند، می‌توانید به سایت tsetmc.com مراجعه کنید. روان شدن معاملات به عنوان مزیت و افت شدید قیمت سهم از معایب این اتفاق است. سرمایه گذاری در بورس، یکی از مهم‌ترین مواردی است که برای انجام آن لازم است آموزش بورس را برای نحوه خرید سهام دریافت کرده باشید. در غیر این‌صورت متحمل ضررهای فراوانی خواهید شد.