ارزش گذاری چیست؟ بهترین روش های ارزش گذاری سهام

شاید به نظر بسیاری از مردم ارزش شرکت‌های شناخته‌شده در ایران و جهان بالاتر از شرکت‌هایی باشد که چندان شناخته شده نیستند. برای اینکه به ارزش واقعی سهام شرکت‌ها پی ببریم باید معیارهای مختلفی را مورد ارزیابی قرار دهیم. ارزش گذاری بخشی از تحلیل بنیادی است که سرمایه‌گذاران را در رسیدن به ارزش واقعی سهام یک شرکت کمک می‌کند.

ارزش گذاری چیست؟

ارزش‌گذاری یا Valuation فرایندی تحلیلی در تعیین ارزش فعلی یک دارایی، شرکت، پروژه و… است. روش‌های متنوعی برای ارزش گذاری وجود دارد. برخی از روش‌های ارزش‌گذاری به صورت نسبی بوده و برخی از روش‌ها به صورت حرفه‌ای و دقیق انجام می‌شود. لازم به ذکر است ارزش‌گذاری جزو مباحث پیشرفته آموزش تحلیل بنیادی قرار می‌گیرد.

انواع روش‌ های ارزش گذاری

روش‌های متنوعی با توجه به نوع دارایی جهت ارزش‌گذاری وجود دارد. به صورت کلی، ارزش گذاری بر اساس ۳ روش انجام می‌شود:

• ارزش گذاری بر اساس بازار 

ارزش گذاری مبتنی بر بازار یا Market Valuation بر اساس قیمت بازار دارایی‌ها در بازارهای سرمایه صورت می‌پذیرد. در حقیقت، ارزش بازار از حاصل ضرب قیمت سهام در تعداد کل سهام تعیین می‌شود. این روش بسیار ساده بوده و فرض کنید یک شرکت تعداد ۱۰ میلیون برگه سهام دارد و قیمت هر سهم آن در بورس ۲۰۰ تومان است. حالا ارزش بازار این شرکت معادل ۲ میلیارد تومان تعیین می‌شود.

• ارزش گذاری بر اساس درآمد

ارزش گذاری مبتنی بر درآمد یا Income Based Valuation بر اساس پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی مانند سود یا درآمد انجام می‌شود. DCF یا تنزیل جریان‌های نقدی یکی از پرکاربردترین روش‌های ارزش‌گذاری بر اساس درآمد است که بسیاری از تحلیلگران مالی برای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های تولیدی و… از این روش بهره می‌برند.

• ارزش گذاری بر اساس دارایی ها

ارزش گذاری بر اساس دارایی ها یا Asset Based Valuation روشی است که ارزش کلیه دارایی‌های یک شرکت شامل جاری و غیرجاری را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد. معمولا یکی از روش‌های رایج برای ارزش‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌ گذاری همین روش ارزش‌گذاری بر اساس دارایی‌ها است. خالص ارزش دارایی‌ها یا NAV یکی از روش‌های ارزش‌گذاری بر اساس دارایی‌ها بوده و از حاصل کسر مجموع دارایی‌ها از بدهی‌ها به‌ دست می‌آید.

بهترین روش های ارزش گذاری سهام

برای ارزش گذاری یا تعیین ارزش ذاتی سهام می‌توان از روش‌هایی که اشاره شد استفاده کرد. اما، روش‌های نسبتا ساده‌تری هم وجود دارد. در ادامه چند روش رایج ارزش گذاری سهام ارائه خواهد شد:

• ارزش گذاری نسبی  

ارزش گذاری نسبی یا Relative Valuation یکی از ساده‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌های ارزش‌گذاری سهام است. در ارزش‌گذاری نسبی معیار‌هایی مانند نسبت P/E ، نسبت P/S، نسبت P/NAV و نسبت‌های سودآوری مانند حاشیه سود خالص، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) و… مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

• تنزیل جریانات نقدی

تنزیل جریانات نقدی یا Discounted Cash Flow  که به اختصار DCF نامیده می شود یکی از پرکاربردترین روش‌های ارزش‌گذاری سهام است. در این روش جریان‌های نقدی آزاد شرکت با استفاده از نرخ تنزیل پیش‌بینی می‌شود. در بسیاری از موارد از بازده مورد انتظار برای نرخ تنزیل استفاده می‌شود تا با دقت بالاتری امکان تعیین ارزش ذاتی وجود داشته باشد.

• ارزش گذاری بر اساس سود تقسیمی

ارزش گذاری بر اساس سود تقسیمی یا Dividend Discount Model که به اختصار DDM نامیده می‌شود. در این روش ارزش‌گذاری بر اساس سود تقسیمی شرکت‌ها صورت می‌گیرد و به سه روش تقسیم می‌شود که عبارتند از:

• مدل تک دوره‌ای
• مدل چند دوره‌ای
• مدل رشد گوردون

معمولا شرکت‌های تامین سرمایه، تحلیلگران حرفه‌ای، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و… از مدل‌های DCF و DDM برای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های وابسته به صنایع مختلف استفاده می‌کنند.

اهمیت ارزش گذاری در فرایند تحلیل و سرمایه گذاری

ارزش‌گذاری یک عمل مهم در تعیین ارزش واقعی اوراق بهادار بوده و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا به شکلی دقیق ارزش ذاتی سهام یک شرکت، پروژه سرمایه‌گذاری و ارزش فعلی و آتی یک کسب و کار را ارزیابی کند. برخی از مهم‌ترین دلایل اهمیت ارزش‌گذاری در سرمایه‌گذاری‌ها به شرح زیر است:

• خرید و فروش یک کسب و کار

خریداران و فروشندگان یک دارایی معمولا در تعیین ارزش واقعی با یکدیگر اختلاف دارند. ارز‌ش‌گذاری یک کسب و کار به خریدار و فروشنده کمک می‌کند تا به صورت منصفانه بر سر ارزش یک شرکت به توافق برسند.

• برنامه‌ریزی همراه با استراتژی

شاید بتوان مهم‌ترین معیار در فرایند ارزش‌گذاری را مفهوم خالص ارزش فعلی یا NPV در نظر گرفت. در حقیقت، استراتژی یک سرمایه‌گذار (کلان) باید در پروژه، دارایی، کسب و کار و شرکتی باشد که پتانسیل افزایش NPV را داشته باشد. 

• تامین مالی

ارزش گذاری کسب و کارهای مختلف به صاحبان و مدیران آن‌ها در جذب سرمایه مورد نیاز توسط بانک‌ها و بازار سرمایه کمک زیادی می‌کند. تامین مالی پروژه‌های سودآور می‌تواند به سودآوری و افزایش ارزش یک کسب و کار کمک کند. بنابراین، ارائه گزارش ارزش‌گذاری شرکت به بانک‌ها و بانک‌های سرمایه‌گذاری (تامین سرمایه‌ها) می‌تواند شانس تامین مالی بنگاه‌ها و کسب و کارها را افزایش دهد.

• سرمایه گذاری در اوراق بهادار

قیمت اوراق بهادار مانند سهام، اوراق درآمد ثابت، اوراق مشتقه و… بر اساس عرضه و تقاضا در بازارهای سرمایه تعیین شده و ممکن است بیان‌گر ارزش واقعی این اوراق نباشد. بنابراین، برای پی بردن به ارزش واقعی اوراق بهادار، ارزش‌گذاری یک امر ضروری محسوب می‌شود.