کارت بانکی چیست و چطور کار میکند؟ + معرفی انواع کارت بانکی 💳

کارت بانکی که در ایران بیشتر آن را با عنوان عابر بانک و کارت نقدی می‌شناسیم، هر کارتی است که توسط بانک صادر می‌شود و برای انجام عملیات بانکی مانند دریافت، پرداخت یا انتقال پول، مانده‌گیری، گردش حساب و سایر کارکردهای مشابه استفاده می‌‌شود. استفاده از این کارت‌های بانکی می‌تواند با نسخه فیزیکی و یا حتی بدون آن از طریق بانکداری الکترونیک انجام شود. امروزه تمام بانک‌های عضو شبکه شتاب اقدام به صدور این کارت‌های بانکی برای مشتریان خود می‌کنند.

کارت بانکی چیست؟

کارت بانکی  در واقع یک قطعه کارت پلاستیکی و معمولا از جنس PVC و مقاوم در برابر رطوبت است که بر مبنای اطلاعات شخصی و بانکی صاحب حساب، توسط تمامی شعب بانک‌ها صادر می‌شود.

استفاده از این کارت‌های بانکی با عمری نزدیک به دو دهه و همزمان با گسترش خدمات بانکداری الکترونیک در کشور رواج یافت تا دسترسی به پول و سهولت نقل و انتقال آن را فراهم سازد؛ به‌طوری‌که با ظهور این کارت‌ها، دارندگان توانستند در هر ساعت از شبانه روز با استفاده از دستگاه‌های ATM بانکی، بخشی از مانده سپرده خود را دریافت یا به حساب سایر اشخاص، انتقال دهند.

گسترش استفاده از دستگاه POS بانکی در فروشگاه‌ها نیز سبب شد تا افراد، پول نقد کمتری همراه داشته باشند و بجای آن از این کارت‌ها در پرداخت‌های خود استفاده کنند و به این ترتیب خطر سرقت یا مفقود شدن پول نقد، برایشان کمتر شود.

اولین دستگاه خودپرداز در ایران کجا افتتاح شد؟

بانک تهران در سال 1350 اقدام به نصب 6 دستگاه خودپرداز در تهران کرد و سپس تعداد این دستگاه ها را به 12 عدد افزایش داد و در سایر شهرها مثل چالوس، مشهد، شیراز، تبریز و … نیز دستگاه عابربانک نصب کرد. سپس بانک سپه نیز اقدام به خرید و نصب دستگاه خودپرداز در ایران کرد.

اولین کارت بانکی در ایران چه زمانی صادر شد؟

با نصب اولین دستگاه های خودپرداز (ATM) در ایران، دارندگان حساب با داشتن حداقل موجودی روازنه معینی میتوانستند درخواست صدور کارت بانکی داده و از کارت خود استفاده کنند. اولین کارت های بانکی تنها برای برداشت پول (روازنه 3 هزارتومن) استفاده می‌شدند د دارنده کارت با عابربانک امکان اتصال به حساب و اطلاع از موجودی خود را نداشت. با برداشت پول، در روز کاری بعدی مبلغ برداشاه شده از حساب مشتری کم میشد.

معرفی انواع کارت بانکی

به صورت کلی کارت های بانکی را میتوان به دو دسته کلی کارت بانکی فیزیکی و کارت بانکی مجازی تقسیم کرد. کارت‌ عابربانک فیزیکی همان کارت های پلاستیکی هستند که توسط بانک ها و موسسات مالی صادر می‌شوند. کارت های مجازی برای خرید آنلاین استفاده می‌شود و امنیت بالاتری نیز دارد.

کارت‌های بانکی موجود در شبکه بانکی کشور را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:

عابر بانک یا کارت نقدی (debit card)

همان کارت‌هایی که به صورت مستقیم به حساب‌ بانکی و شبکه شتاب بانکی متصل هستند. این کارت‌ها همواره با افتتاح حساب‌های سپرده‌گذاری در اختیار صاحبان حساب قرار می‌گیرد. کارت‌های نقدی بر حسب ماهیت حساب بانکی، امکان واریز وجوه را دارند. به این نوع از کارت بانکی، کارت بدهی(debit card) نیز گفته می‌شود.

کارت پیش‌ پرداخت (Prepaid Card)

این کارت شامل بن کارت، کارت هدیه (Gift Card) و کارت اعتباری است. کارت هدیه به صورت متداول‌تری در کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کارت‌ها به صاحب آن فقط امکان برداشت از طریق دستگاه‌های POS تا زمان انقضا کارت را می‌دهند.

اما انواع دیگری کارت بانکی در سایر کشورها نیز رایج هستند مثل:

کارت اعتباری (Credit Card)

با کردیت کارت فرد می‌تواند تا مبلغ مشخصی را از بانک یا موسسه مالی قرض بگیرد و در زمان تعیین شده به بانک بازگرداند. این نوع کارت‌ها نرخ بهره دارند و اگر تا زمان تعیین شده قرض برگردانده نشود، فرد باید مبلغ اصلی را همراه با نرخ بهره به بانک برگرداند. این نوع کارت ها اصولا برای خریدهای بزرگ مثل خانه و … استفاده می‌شوند.

کارت هوشمند (Smart Card)

کارت‌های هوشمند همان کارت‌های بانکی هستند که روی آنها یک تراشه برای ذخیره اطلاعات فردی و مالی دارنده تعبیه شده است این کارت ها امنیت بالایی دارند و برای تراکنش‌های مالی بزرگ بخصوص در سیستم‌های مالی کاربرد گسترده دارند.

اجزای کارت بانکی چیست؟

کارت بانکی که توسط بانک منتشر و در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد،  معمولاً از پلاستیک یا فلز ساخته و از نوع کارت با نوار مغناطیسی هستند که با استفاده از یک مگنت، اطلاعات بانکی فرد در آن ذخیره می‌شود و بعضی از اطلاعات بانکی نیز بر روی کارت چاپ می‌شود که شامل موارد زیر است:

• نام و نام خانوادگی
• نام بانک
• نام کارت (کارت هدیه و …)
• یک شماره کارت منحصر به فرد
• تاریخ انقضا کارت بانکی
• یک نوار مغناطیسی و تراشه EMV برای خرید
• شماره CVV یا کد اعتبارسنجی برای امنیت
• روی برخی از کارت های بانکی شماره شبا نیز درج شده است.

نوار مغناطیسی کارت بانکی

نوار موجود در کارت بانکی، از ذرات مغناطیسی ریزی ساخته شده که از طریق آن، اطلاعات حساب بانکی متصل به کارت، توسط دستگاه های خودپرداز(ATM) و دستگاه‌های POS قابل خواندن است.

شماره کارت عابر بانک

شماره کارت‌های چاپ شده بر روی عابر بانک، 16 رقمی است که به صورت 4 رقمی‌های جدا شده از هم، چاپ می‌شود. شش رقم اول این شماره، معرف بانک صادر کننده کارت است و برای هر بانک یکتا است. برای مثال، شماره 603769 معرف بانک صادرات است. دو رقم بعدی، مشخص کننده نوع کارت است. برای مثال شناسه عابر بانک با کارت هدیه متفاوت است. هفت رقم بعدی، شماره سريال کارت و دو رقم آخر رقم کنترلی می‌باشد.

کد اعتبار سنجی یا CVV2 روی عابربانک چیست؟

کد CVV2 که مخفف Card Verification Value‌ است، یک کد سه یا چهار رقمی است که بر روی کارت درج شده و ارائه آن توسط مشتری برای استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک مثل خریدهای آنلاین الزامی است. این کد برای افزایش امنیت و جلوگیری از سواستفاده از کارت درنظر گرفته شده است.

تاریخ انقضا کارت بانکی

به صورت چهار رقمی بر روی کارت چاپ می‌شود و دو رقم سمت چپ مربوط به سال و دو رقم بعدی مربوط به ماه انقضا کارت است. بعد از این تاریخ، کارت فاقد اعتبار شده و مشتری موظف است برای استفاده از کارت به بانک مراجعه کرده و با پرداخت کارمزد، کارت جدید دریافت کند. تاریخ انقضا برای افزایش امنیت مالی درنظر گرفته شده است.

شماره شبا چیست و چه کاربردی دارد؟

برخی از بانک‌ها، شماره شبا حساب متصل به کارت را بر روی آن چاپ می‌کنند. از شماره شبا برای انتقال وجه بیشتر از سقف انتقال کارت به کارت، استفاده می‌شود. این نوع انتقال از طریق شعب بانک یا بوسیله خدمات بانکداری الکترونیک صورت می‌گیرد.

رمز کارت کارت بانکی

در حال حاضر کارت‌های بانکی یک رمز ثابت(اول) و یک رمز پویا یا رمز دوم دارند. رمز ثابت در حین صدور کارت برای اولین بار تعیین می‌شود و صاحب حساب می‌تواند از طریق دستگاه‌های خودپرداز اقدام به تغییر آن کند. از این رمز برای استفاده خدمات دستگاه خودپرداز یا دستگاه POS استفاده می‌شود.

رمز پویا برای استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک به صورت یک‌بار مصرف و با عمر زمانی مشخصی صادر شده و از طریق پیامک به شماره همراه صاحب حساب ارسال می‌شود یا از اپلیکیشن بانکی (موبایل بانک) دریافت می‌شود. رمز دوم برای جلوگیری از فیشینگ (کلاهبرداری آنلاین) در نظر گرفته شده است.

مزایای استفاده از کارت های بانکی چیست؟

1. استفاده از کارت های بانکی بسیار آسان است و شما میتوانید از همه فروشگاه ها با کارت خود خرید کنید.
2. بانک ها ممکن است برای دارندگان کارت جایزه های مختلفی در نظر بگیرند. به عنوان مثال، یک بانک ممکن است در خریدهایی که با کارت بانکی مرتبط با اعتبار یا حساب های جاری انجام می شود، برنامه های بازگشت نقدی (Cash back) ارائه دهد.
3. کارت‌های بانکی همچنین بسیاری از حمایت‌های مربوط به مسئولیت مصرف‌کننده را ارائه می‌دهند که در صورت حمل پول نقد از آن برخوردار نخواهید شد. برای مثال، اگر شخصی شماره کارت بانکی شما را بدزدد، در صورت گزارش سریع سرقت، احتمالاً می توانید مقداری از وجوه از دست رفته را بازیابی کنید و کارت خود را بسوزانید.

آیا بین کارت‌های بانکی تفاوتی وجود دارد؟

با رشد و گسترش خدمات بانکداری الکترونیک در سال‌های اخیر و رواج پرداخت‌های اینترنتی به همراه وقوع بحران کرونا و رعایت توصیه‌های بهداشتی آن دوران که افراد را از نقل‌ و انتقال وجه نقد منع می‌کرد، استقبال مردم به کارت‌های بانکی به شدت افزایش پیدا کرد، به طوری‌که تقریبا امروز نمی‌توان فردی را یافت که حداقل از یک کارت بانکی استفاده نکند.

این مسئله باعث ایجاد رقابت بین انواع کارت بانکی و مراجع صادر کننده این کارت‌ها شده است که با ارائه خدمات جذاب‌تر، افراد را ترغیب به استفاده از کارت نقدی خود کنند. اما با این اوصاف باز هم به سختی می‌شود کارت بانکی را یافت که به غیر از خدمات مرسوم بانکداری الکترونیک، مزیت دیگری که باعث کسب عایدی خاصی برای مشتریانشان شود، داشته باشد.

اما بانک‌ها بوسیله تراکنش‌هایی که مشتریان با استفاده از کارت‌ انجام می‌دهند و مانده‌ای که درون این کارت‌ها برای مدت قابل توجهی باقی می‌ماند یا حتی سایر مدل‌های مالی مشابه، کسب سود می‌کنند. توجه داشته باشید که معمولا این مدل‌ها به گونه‌ای تعریف شده‌اند که بیشترین منافع ممکن را نصیب بانک کنند.

آیا به مانده کارت‌های بانکی سود تعلق می‌گیرد؟

به‌طور‌کلی برای پاسخ به این سوال باید گفت: بله، تحت شرایطی، براساس نوع حساب بانکی، به مانده یک کارت بانکی می‌تواند سود تعلق بگیرد.

میزان این سود چه میزان می‌تواند باشد؟

اگر می‌خواهید کارت بانکی داشته باشید که بتوانید عملیات‌ بانکی متداول را با آن به راحتی انجام دهید و علاوه بر آن به کل مانده حساب خود دسترسی کامل داشته باشید و در عین حال به مانده آن حساب نیز سودی تعلق بگیرد، باید از یک حساب  سپرده کوتاه مدت متصل به کارت بانکی استفاده کنید.

در حال حاضر(زمستان 1402) بانک‌ها موظف هستند به حداقل مانده حساب‌های سپرده کوتاه مدت، به صورت سالانه، ۵ درصد سود پرداخت کنند.

با توجه به شرایطی که گفته شد این بیشترین سودی است که می‌توان از این نوع کارت‌های بانکی کسب کرد که در عمل میزان قابل توجهی نیست.

آیا کارتی وجود دارد که امکانات بیشتری داشته باشد؟

بله، برای کسانی که به دنبال داشتن تمام امکانات یک کارت بانکی هستند تا خدمات بانکداری الکترونیک را دریافت کنند، کارت نکسو بهترین انتخاب است. نکسو کامل‌ترین کارت بانکی با امکانات سرمایه‌گذاری و برداشت آنی وجه است که با همکاری گروه مالی فارابی و بانک پاسارگاد عرضه شده است. 

با استفاده از الگوی سرمایه‌گذاری خودکار نکسو، می‌توانید به صورت منظم تمام یا بخشی از نقدینگی خود را از حساب نکسو به صندوق درآمد ثابت هدیه فارابى منتقل كنيد تا امکان برداشت آنی وجه نیز برای شما فراهم شود.

برای شناخت بیشتر این کارت می‌توانید به صفحه اختصاصی «کارت نکسو» در سایت کارگزاری فارابی مراجعه کنید.

کارت نکسو چه مزایایی دارد؟

کارت نکسو مانند سایر کارت‌های بانکی برای نقل و انتقال وجه و واریز و برداشت است. اما این کارت مزایای خاص خود را دارد که در ادامه با مهم‌ترین آن‌ها آشنا می‌شوید.

• اتصال حساب بانکی به حساب‌های بازار سرمایه
• دسترسی آنی به دارایی موجود در صندوق هدیە فارابی
• انتقال وجه(کارت بە كارت، پایا و ساتنا) و خريد آنلاين
• تخصیص شماره کارت و شبای حساب بە نام دارندە کارت
• واریز آنلاین وجه به حساب‌های فارابی(بدون سقف برداشت)

چطور کارت نکسو دریافت کنم؟

برای دریافت کارت نکسو کافیست ثبت نام و احراز هویت سجام خود را تکمیل كردە باشید تا پس از ثبت درخواست آنلاين، كارت فيزيكى برای شما صادر و ارسال شود.

همچنین اگر با سامانه سجام و نحوه دریافت کد بورسی آشنا نیستید می‌توانی مقاله «ثبت نام غیرحضوری سجام» را مطالعه کنید.

جمع بندی

در این مقاله تلاش شد تا کارت بانکی و انواع عابر بانک معرفی شده و اجزای مختلف کارت نیز تعریف شود. در ادامه با توجه به تبلیغات گسترده در مورد کارت‌های بانکی در کشور، مزیت کارت‌های موجود معرفی شد تا ضمن آگاهی از دلایل تبلیغات پرشمار این کارت‌ها توسط بانک‌ها، حق مشتری از کسب سود بیشتر بیان گردد. 

همچنین در انتهای مطلب، کارت نکسو گروه مالی فارابی و بانک پاسارگاد معرفی شد که می‌تواند خدمات بانکداری الکترونیک به بهترین شکل ممکن ارائه دهد.