اندیکاتور ADX چیست؟

اندیکاتور شاخص میانگین حرکت جهت‌دار (Average Directional Index) یا به اختصار ADX یکی از اندیکاتورهای روندی در تحلیل تکنیکال است که قدرت روند در سهام یا سایر ابزارهای مالی را اندازه‌گیری می‌کند. بسیاری از موفق‌ترین استراتژی‌های معاملاتی حول محور پیروی از روند می‌چرخد. در تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها و ابزارهای مختلفی برای انجام این کار تلاش می‌کنند و اندیکاتور ADX نیز یکی از این ابزارهاست که دقیقاً با هدف تعیین قدرت روند بازار (بدون در نظر گرفتن جهت) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اندیکاتور توسط جی.ولز وایلدر توسعه داده شد که اندیکاتورهای محبوب دیگری از جمله RSI را نیز ابداع کرده است. در ادامه این مطلب کاربردهای اندیکاتور ADX در آموزش تحلیل تکنیکال را معرفی و چگونگی استفاده از آن برای دستیابی به موفقیت در دنیای سرمایه‌گذاری را بررسی خواهیم کرد.

معرفی اندیکاتور ADX 

انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، در کنار اندیکاتورها و اسیلاتورها، اطلاعات مفیدی در اختیار تحلیل‌گر قرار می‌دهند. نمودار اندیکاتور  ADX معمولاً زیر نمودار قیمت اوراق بهادار ترسیم می‌شود، به‌طوری‌که به راحتی امکان مقایسه حرکت قیمت با تغییرات نمودار ADX وجود دارد. خط ADX به ما جهت حرکت بازار و روند حاکم بر آن را نمایش می‌دهد. تحلیل‌گران معمولا از اندیکاتور DMI به جای ADX استفاده می‌کند. DMI در واقع همان اندیکاتور ADX است ولی شامل اجزای دیگری نیز می‌شود که به کمک آن می‌توان سیگنال‌های خرید یا فروش را از بازار گرفت. در نمودار اندیکاتور DMI سه عنصر اصلی وجود دارد.  نمودار اصلی ADX، اندیکاتور جهت‌دار مثبت (به اختصار +DI) و اندیکاتور جهت‌دار منفی (به اختصار -DI).

ADX: شاخص میانگین حرکت جهت‌دار که بین اعداد 0 تا 100 نوسان می‌کند و نشان‌دهنده روند بازار است.

+DI: اندیکاتور جهت‌دار مثبت (Positive Directional Indicator) که نشان‌دهنده قدرت خریدار (فشار خرید)‌است. 

-DI: اندیکاتور جهت‌دار منفی (Negative Directional Indicator) که نشان‌دهنده قدرت فروشنده (فشار فروش) است. 

توجه داشته باشید که خطوط +DI  و -DI برای تعیین جهت روند مورد استفاده قرار می‌گیرند. مجموع این سه اندیکاتور به عنوان سیستم حرکت جهت‌دار (Directional Movement) شناخته می‌شود و البته این نکته را باید در نظر داشت که اندیکاتور شاخص میانگین حرکت جهت‌دار با استفاده از میانگین -DI و +DI محاسبه می‌شود. در نهایت با استفاده از این سیستم سه اندیکاتوری به سادگی امکان تعیین جهت و قدرت روند وجود خواهد داشت. 

در تصویر زیر نمودار شرکت فولاد کاوه جنوب کیش با نماد فولاد و اجزای اندیکاتور DMI قابل مشاهده هستند. در این نمودار، اندیکاتور ADX با رنگ قرمز، +DI با رنگ آبی و -DI با رنگ نارنجی مشخص شده‌اند.

اندیکاتور ADX ابزار اندازه‌گیری قدرت روند

اساسی‌ترین کاربرد اندیکاتور ADX اندازه‌گیری قدرت روند است، به این صورت که اگر منحنی ADX صعودی باشد، بازار در حال تشکیل یک روند قدرتمند (که می‌تواند روند صعودی یا نزولی باشد) است؛ و اگر منحنی ADX نزولی باشد، بازار در حال تشکیل یک روند ضعیف یا بدون روند است. مقادیر ADX به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا قوی‌ترین و سودآورترین روندها را شناسایی کنند. این مقادیر از 0 تا 100 متغیر هستند و اغلب عدد 25 به عنوان آستانه یا یک سطح جداسازی کلیدی بین " روند" و "عدم وجود روند" مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این صورت که

• اگر مقدار ADX بین 0 تا 25 باشد، روندی وجود ندارد یا قدرت آن بسیار ضعیف در نظر گرفته می‌شود؛ 
• اگر مقدار ADX بین 25 تا 50 باشد، قدرت روند قوی در نظر گرفته می‌شود و 
• اگر مقدار ADX بین 50 تا 100 باشد، قدرت روند بسیار قوی است. 

سیگنال‌گیری با استفاده از اندیکاتور ADX

یکی از روش‌های متداول سیگنال‌گیری با استفاده اندیکاتور ADX، بررسی حرکات اندیکاتور جهت‌دار مثبت و منفی یعنی +DI و -DI است. در حالت کلی تفسیر حرکات این اندیکاتورها به این صورت است که اگر +DI بالاتر از -DI باشد، قیمت‌ها در حال افزایش هستند و روند بازار صعودی در نظر گرفته می‌شود چرا که فشار خرید قوی‌تر از فشار فروش است. از طرفی اگر -DI بالاتر از +DI باشد، قیمت‌ها به سمت پایین حرکت می‌کنند و روند بازار نزولی در نظر گرفته می‌شود چرا که فشار فروش قوی‌تر از فشار خرید است. 

حال با توجه به ویژگی‌های حرکتی اندیکاتور جهت‌دار مثبت و منفی، می‌توان گفت که نقطه تلاقی این دو اندیکاتور سیگنال خرید یا فروش را صادر می‌کند.

• اگر اندیکاتور +DI اندیکاتور -DI را به سمت بالا قطع کند، سیگنال خرید صادر می‌شود.

• اگر اندیکاتور +DI اندیکاتور -DI را به سمت پایین قطع کند، سیگنال فروش صادر می‌شود.

در تصویر زیر نمودار روزانه شرکت انتقال داده‌های آسیاتک با نماد آسیاتک و سیگنال صادر شده از اندیکاتور جهت‌دار مثبت و منفی را نمایش می‌دهد. 

البته باید در نظر داشته باشید این استراتژی برای سودآوری کافی نیست و بهتر است همیشه در کنار سیگنال‌های اندیکاتور ADX، از روش‌‌ها و ابزارهای تحلیلی دیگری (که به صورت کامل در مقاله آموزش کامل تحلیل تکنیکال معرفی شده‌اند) استفاده شود. 

واگرایی در اندیکاتور ADX

واگرایی‌ها در اندیکاتور‌ها یکی از قوی‌ترین سیگنال‌های بازگشتی هستند که می‌توان در استراتژی معاملاتی از آن‌ها استفاده کرد. واگرایی ADX زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمت و اندیکاتور دو سقف یا کف قیمت قابل توجه و متضاد هم ایجاد کنند. به عبارت دیگر اگر قیمت در جهت مخالف ADX حرکت کند؛ در این صورت نشانه‌ای از تضعیف یا معکوس شدن روند را انتظار خواهیم داشت. در حالت کلی دو نوع واگرایی صعودی و واگرایی نزولی در اندیکاتور ADX وجود دارد. واگرایی نزولی زمانی اتفاق می‌افتد که سقف قیمت افزایشی و سقف نمودار اندیکاتور کاهشی باشد. این واگرایی در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد و می‌تواند نشان‌دهنده سیگنال خروج باشد. واگرایی صعودی زمانی‌ است که در کف نمودار، اندیکاتور افزایشی و قیمت کاهشی باشد که می‌تواند نشان‌دهنده صدور سیگنال خرید باشد. این نکته را در نظر داشته باشید که سیگنال‌های واگرایی همیشه دقیق نیستند و باید همراه با سایر روش‌های تحلیلی مورد استفاده قرار گیرند. 

در تصویر زیر نمودار روزانه شرکت صنایع کشاورزی و کود زنجان با نماد زنجان و سیگنال صادر شده از واگرایی اندیکاتور ADX و قیمت را نمایش می‌دهد. 

در نتیجه اندیکاتور ADX ابزار ارزشمندی برای تحلیل‌گران بازارهای مالی است. این اندیکاتور از طریق بررسی قدرت روند و حرکات اندیکاتور جهت‌دار مثبت و منفی امکان تعیین نقاط ورود و خروج سهم را فراهم می‌کند. با این حال، اندیکاتور ADX نیز مانند هر ابزار دیگری خطاپذیر است و باید در کنار سایر ابزارهای تحلیلی و روش‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس استفاده شود. معامله‌گران با گنجاندن این اندیکاتور در استراتژی‌های معاملاتی خود می‌توانند درک بیشتری از روندها و پویایی بازار به دست آورده و در نهایت شانس موفقیت خود را افزایش دهند.