ارزش دفتری چیست؟
ارزیابی مولفه‌های تحلیل بنیادی نقش پررنگی در تصمیم‌گیری جهت سرمایه‌گذاری در بورس داشته و معیارهای مالی مانند ارزش دفتری به سرمایه‌گذار و تحلیلگر کمک می‌کند تا ارزش واقعی یا نسبی سهام یک شرکت را بررسی کند. در این مقاله به بررسی مفهوم ارزش دفتری و عوامل تاثیرگذار بر آن می‌پردازیم.
ارزش دفتری چیست؟
ارزش دفتری یا Book Value نشان‌دهنده ارزش حسابداری یک شرکت پس از کسر بدهی‌ها است. ارزش دفتری یکی از مباحث مهم در آموزش تحلیل بنیادی بوده و نشان می‌دهد که چه میزان از دارایی‌های یک شرکت به حقوق صاحبان سهام اختصاص پیدا می‌کند. همچنین، برخی از سرمایه‌گذاران با استفاده از محاسبه ارزش دفتری و مقایسه آن با قیمت هر سهم، به ارزیابی نسبی از وضعیت بنیادی سهام می‌رسند.
فرمول ارزش دفتری
برای محاسبه ارزش دفتری باید ابتدا حقوق صاحبان سهام را که در ترازنامه موجود است به‌دست آورد و سپس با تقسیم بر تعداد سهام منتشر‌شده توسط شرکت، می‌توان به ارزش دفتری سهام رسید. لازم به ذکر است حقوق صاحبان سهام از اختلاف مجموع دارایی‌های شرکت و مجموع بدهی‌های شرکت به دست می‌آید:
همچنین، شما می‌توانید از سرمایه ثبت شده نیز به‌جای تعداد سهام منتشر شده استفاده کنید. لازم به ذکر است در برخی از ترازنامه‌ها یا صورت وضعیت مالی از عبارت «جمع حقوق مالکانه» استفاده شده که در حقیقت همان حقوق صاحبان سهام است.
یک مثال عملی از ارزش دفتری
برای درک بهتر ارزش دفتری، قصد داریم ارزش دفتری هر سهم شرکت سیمان ارومیه با نماد «ساروم» را بررسی کنیم. برای این کار ابتدا لازم است به سایت کدال مراجعه و آخرین ترازنامه یا صورت وضعیت مالی منتشر شده را مشاهده کنید:
همانطور که مشاهده می‌کنید آخرین تاریخ حسابرسی را انتخاب کرده و سپس، به عدد مقابل جمع حقوق مالکانه ۶ صفر اضافه می‌کنیم. زیرا، در صورت‌های مالی ارقام به میلیون ریال محاسبه می‌شود. همانطور که پیش‌تر اشاره شد می‌توانید به‌جای تعداد سهام منتشر شده از سرمایه ثبت شده استفاده کنید.
با مراجعه به صفحه نماد در سایت tsetmc تعداد سهام منتشر شده را نیز به دست می‌آوریم. لازم به ذکر است که با نگه داشتن ماوس روی تعداد سهام عدد کامل نمایش داده می‌شود که تعداد سهام «ساروم» ۱ میلیارد برگه سهم است. حالا می‌توانیم به راحتی ارزش دفتری نماد «ساروم» را به دست بیاوریم:
تعداد سهام منتشر شده/جمع حقوق مالکانه یا حقوق صاحبان سهام = ارزش دفتری
9159557000000/1000000000=9159
همانطور که مشاهده می‌کنید ارزش دفتری هر سهم از ساروم ۹٬۱۵۹ ریال است. برای اینکه ارزیابی بهتری از ارزش دفتری داشته باشید بهتر است نسبت قیمت به ارزش دفتری یا P/B را نیز محاسبه کنید.
نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)
نسبت قیمت به ارزش دفتری یا Price to Book Ratio که به اختصار P/B نامیده می‌شود مانند نسبت P/E یکی از نسبت‌های ارزش بازار است که از آن‌ها برای ارزش‌گذاری نسبی سهام استفاده می‌شود. در حقیقت، نسب P/B نشان می‌دهد که قیمت فعلی سهام نسبت به ارزش دفتری آن چه وضعیتی را دارد. برای به دست آوردن این نسبت کافی است تا قیمت پایانی یا آخرین قیمت را بر ارزش دفتری تقسیم کنید:
به طور مثال نسبت P/B نماد «ساروم» برابر با ۴/۵ است. بهتر است برای ارزیابی بهتر نسبت P/B این نسبت برای نماد مورد نظر را با نمادهای دیگر در صنعت و بازار نیز مقایسه کرد تا بتوان دید بهتری از وضعیت نماد به‌دست آورد. به صورت کلی، هر چه نسبت P/B پایین‌تر باشد ارزندگی سهام بیشتر بوده و در صورتی که P/B از صنعت و بورس در حد قابل توجهی بالاتر باشد، نشان از وجود حباب قیمتی در سهام است. همچنین، اگر نسبت P/B سهم با صنعت برابر باشد، نشان از قیمت منصفانه سهام در بازار می‌دهد.
مزایای ارزش دفتری
اطلاع داشتن و محاسبه ارزش دفتری به یک سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا درک بهتری از وضعیت سهام داشته و در صورتی که شرکت بخواهد از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها افزایش سرمایه بدهد، ارزش دفتری می‌تواند به عنوان معیاری برای ارزش هر سهم پس از افزایش سرمایه مورد استفاده قرار گیرد. در حقیقت، مقایسه ارزش دفتری و قیمت احتمالی سهم پس از افزایش سرمایه تصویر مناسبی از ارزش واقعی سهام پس از افزایش سرمایه به ذینفعان می‌دهد. اما، به صورت کلی محاسبه ارزش دفتری در ارزیابی سلامت مالی شرکت، تحلیل بنیادی و تصمیم‌گیری جهت سرمایه‌گذاری کمک زیادی به سرمایه‌گذاران می‌کند.
جمع بندی
ارزش دفتری معیاری مهم برای مقایسه یک شرکت با شرکت‌های هم‌گروه خود در یک صنعت و سایر صنایع محسوب می‌شود. اما، در ارزیابی ارزش دفتری مواردی مانند دارایی‌های نامشهود مانند ارزش برند لحاظ نشده و تنها دارایی‌های مشهود شرکت مورد سنجش قرار می‌گیرند. همچنین، برای تحلیل بنیادی یک شرکت، استفاده از ارزش دفتری به تنهایی کافی نبوده و بهتر است سایر نسبت‌های بنیادی نیز مورد ارزیابی قرار گرفته شود.
