ناظر بازار کیست؟

سرمایه گذاری در بورس نیازمند داشتن اطلاعات کافی از قوانین و اصطلاحات این بازار است. یکی از اصطلاحاتی که هنگام آموزش بورس با آن مواجه می‌شوید، «ناظر بازار» است؛ اما بسیاری از افراد شناخت کاملی از وظایف ناظر بازار ندارند. به‌طور کلی می‌توان گفت ناظر بازار، بر صحت انجام معاملات در بورس نظارت می‌کند و وظیفه آن ضمن نظارت، انتشار پیام‌های مهم در مورد وضعیت نمادهای مختلف است. در این مقاله شما را با ناظر بازار و وظایف آن آشنا می‌کنیم.

ویدیوی ناظر بازار کیست؟

ناظر بازار کیست؟

با تصویب قانون جدید بازار سرمایه در سال 1384، نهادی به نام سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل شد که وظیفه نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و سایر وظایف مرتبط با بازار سرمایه را عهده‌دار شد؛ بنابراین می‌توان گفت ناظر بازار همان سازمان بورس و اوراق بهادار است.

وظایف ناظر بازار چیست؟

همان‌طور که می‌دانید، تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس باید از قوانین این بازارها تبعیت کنند. یکی از این قوانین نشر تمامی اطلاعات با‌اهمیت شرکت برای دسترسی همه فعالان بازار سرمایه است. برای بارگذاری و انتشار این اطلاعات، سامانه‌ جامع اطلاع‌رسانی ناشران بازار که با نام «سامانه کدال» بین اهالی بازار شناخته می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اطلاعات شامل اطلاعیه‌های مهم اعم از اطلاعیه مجامع و همچنین صورت‌های مالی بااهمیت شرکت‌ها است. برای آشنایی بیشتر با این سامانه و نحوه جستجوی اطلاعیه‌های مختلف در آن به مقاله «آشنایی با کدال» مراجعه کنید.

ناظر بازار، صحت اطلاعات منتشرشده را بررسی می‌کند و درصورتی‌که با قوانین وضع شده در بازار سرمایه مغایرتی نداشته باشند، اجازه استفاده سرمایه‌گذاران از اطلاعات شرکت را خواهد داد. توجه داشته باشید، در صورتی‌که اطلاعات منتشر‌شده کذب یا مغایر با قوانین معاملاتی و بازار باشد، ناظر بازار مانع از انتشار آن می‌شود و وضعیت نماد شرکت تا زمان رفع مغایرت‌ها، «ممنوع-متوقف» خواهد ماند. توجه داشته باشید که باز و بسته شدن نماد شرکت‌ها نیز توسط ناظر بازار به اطلاع همه سرمایه‌گذران خواهد رسید. لازم به ذکر است، پیش‌تر در مقاله «دلایل بسته شدن نمادها» عوامل مختلفی را که باعث می‌شوند نمادهای مختلف در وضعیت «ممنوع-متوقف» بمانند را توضیح داده‌ایم.

پیام‌ ناظر را کجا مشاهده کنیم؟

برای مشاهده پیام ناظر بازار، می‌توانید از دو طریق اقدام کنید. راه اول مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران(tsetmc) است. برای این کار ابتدا باید به صفحه اصلی این سایت مراجعه کرده و روی آیکون نمایش فهرست کلیک کنید.

سپس در صفحه باز شده بر روی آیکن پیام ناظر کلیک کنید تا تمامی پیام‌های ناظر بازار برای شما نمایش داده شود.

همچنین با مراجعه به این سایت و جستجوی نماد مورد نظر، از تب «پیام ناظر» می‌توانید آخرین پیام‌های ناظر بازار برای آن شرکت را مشاهده کنید.

راه دوم مراجعه به سامانه فارابیکسو است. در پایین این سامانه بخشی مربوط به اخبار و پیام‌های ناظر شرکت‌ها وجود دارد. با کلیک بر روی آیکون فیلتر، می‌توانید پیام‌های ناظر اختصاصی یک شرکت یا دیده‌بان شخصی خود را نیز مشاهده کنید.

پیام‌های ناظر بازار شامل چه مواردی می‌شود؟

به‌طور کلی می‌توان پیام‌های ناظر بازار را در دسته‌های زیر تقسیم‌بندی کرد.

• تغییرات در نحوه و زمان معامله برخی از نمادهای بورسی یا فرابورسی و تغییر در زمان معاملات کل بازار بورس یا فرابورس
• خبر و دلایل توقف نماد‌های بورسی یا فرابورسی
• خبر بازگشایی نمادها به همراه جزئیات مربوط به آن
• تغییر دامنه نوسان قیمت سهام
• پیام‌های مربوط به عرضه‌های اولیه
• انتشار اخبار مهم پیرامون شرکت‌ها

دلیل توقف نماد توسط ناظر بازار

یکی از مهم‌ترین مواردی که زمان سرمایه گذاری در بورس باید به آن توجه کنیم، موضوع توقف نماد معاملاتی شرکت‌هاست. نماد شرکت‌های بورسی و فرابورسی معمولا به دلایل مختلفی توسط ناظر بازار متوقف می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• برگزاری مجامع

برگزاری مجامع را می‌توان یکی از مهم‌ترین دلایل توقف نماد شرکت‌ها توسط ناظر بازار دانست. در صورتی که شرکت قصد برگزاری مجمع عادی سالیانه یا مجامع فوق‌العاده داشته باشد، حداقل 10 روز قبل از برگزاری، اطلاعیه آن از طریق سامانه کدال منتشر می‌شود. همچنین نماد معاملاتی شرکت دو روزکاری قبل از برگزاری مجمع متوقف می‌شود و بازگشایی نماد نیز بسته به نوع مجامع، ممکن است از یک تا چند روز بعد از برگزاری انجام شود.

• افشای اطلاعات با‌اهمیت گروه الف

در این حالت نماد شرکت متوقف و با اعلام ناظر که معمولا یک روز کاری بعد است، با حراج قیمتی و بدون دامنه نوسان مجدداً بازگشایی می‌شود.

• افشای اطلاعات با‌اهمیت گروه ب

افشای اطلاعات با‌اهمیت گروه ب مانند گروه الف باعث توقف نماد معاملاتی می‌شود. سازوکار این پیام نیز مانند اطلاعات با‌اهمیت گروه الف است، با این تفاوت که معمولاً در افشای اطلاعات با‌اهمیت گروه ب، دامنه نوسان دارای محدودیت است و توقف نماد از 60 دقیقه تا یک روز توسط ناظر بازار به طول می‌انجامد.

• رشد قیمت بیش از 50 درصدی

اگر قیمت پایانی سهم طی 15 روز معاملاتی متوالی در دامنه عادی نوسان قیمت، بیش از 50 درصد افزایش داشته باشد، بلافاصله نماد معاملاتی متوقف می‌شود. در این حالت از شرکت خواسته می‌شود که توضیحات خود در رابطه با نوسان شدید قیمت را در قالب برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی به عموم اعلام کند. توجه داشته باشید که نماد معاملاتی حداکثر دو روز کاری پس از توقف با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.

• افت قیمت  بیش از 30 درصدی

در صورتی‌که قیمت پایانی سهم طی 15 روز معاملاتی متوالی در دامنه عادی نوسان قیمت، بیش از 30 درصد کاهش داشته باشد، نماد شرکت متوقف می‌شود. در این حالت شرکت موظف به برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی است. نماد معاملاتی حداکثر دو روز کاری پس از توقف با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

نتیجه‌گیری

ناظر بازار، نقش نظارتی مهمی در بازار سرمایه ایران دارد. سرمایه‌گذاران باید همواره نگاهی به بخش پیام‌های ناظر بازار داشته باشند تا در صورت وقوع اتفاقات مهم، تصمیم درستی برای خرید و فروش سهام خود بگیرند. همان‌طور که بیان شد، یکی از بهترین منابع برای دسترسی به آخرین پیام‌های ناظر بازار، سامانه فارابیکسو است که در آن می‌توانید با استفاده از گزینه‌های شخصی‌سازی، پیام‌های ناظر مربوط به شرکت‌های موجود در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را فیلتر کنید.