بورس اوراق بهادار چیست؟

بورس اوراق بهادار تهران چیست؟

بورس اوراق بهادار (Stock Exchange)، به‌عنوان بازاری برای معامله اوراق بهادار از جمله سهام و انواع اوراق بدهی شناخته می‌شود. در این بازار تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور دارند و دارایی‌های مورد نظر مانند سهام شرکت‌ها را در قیمت‌هایی که براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، مورد معامله قرار می‌دهند. در نظر داشته باشید، تمام افراد می‌توانند با دریافت کد بورسی وارد این بازار شده , به خرید سهام در بورس بپردازند. در ادامه این مقاله بورس اوراق بهادار تهران و بازارهای زیرمجموعه آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران

با پذیرش بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران در بورس اوراق بهادار تهران، این بازار از پانزدهم بهمن‌ماه سال 1346 فعالیت رسمی خود را در کشور آغاز کرد. لازم به‌ذکر است، پیش‌تر در مقاله «تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران» تاریخچه این بازار را به‌دقت مورد بررسی قرار داده‌ایم.

جایگاه بورس در اقتصاد

همان‌طور که در مقاله «جایگاه بورس در اقتصاد» بررسی شد، اقتصاد هر کشور از دو بخش واقعی و مالی تشکیل می‌شود. بازار کالاها و خدمات در کنار بازار کار بخش واقعی اقتصاد را تشکیل می‌دهند و بازار پول، سرمایه و بیمه نیز تشکیل‌دهنده بخش مالی اقتصاد هستند. لازم به ذکر است، در این بخش از اقتصاد برخلاف بخش واقعی کالاها و خدمات ملموس مورد معامله قرار نمی‌گیرند و افراد در این بازارها تنها به معامله اوراق بهادار می‌پردازند. در نمودار زیر می‌توانید ساختار اقتصادی کشور را مشاهده کنید. در نظر داشته باشید، بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی به‌عنوان چهار زیرمجموعه بازار سرمایه شناخته می‌شوند.

بازارهای بورس اوراق بهادار

همان‌طور که اشاره شد، بازار سرمایه از چهار بخش «بورس اوراق بهادار»، «فرابورس»، «بورس کالا» و «بورس انرژی» تشکیل شده است. ایجاد این بازارها با افزایش شفافیت و سهولت انجام معاملات نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی کشور ایفا می‌کند. بورس اوراق بهادار از دو بازار اول و دوم تشکیل شده است که بازار اول نیز به دو تابلوی اصلی و تابلوی فرعی تقسیم شده است.

• تابلوی اصلی بازار اول

شرکت‌ها برای پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول باید حداقل 1000 میلیارد ریال سرمایه ثبت شده، 20% شناوری سهام و سه سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش در بورس داشته باشند. همچنین لازم است در 3 دوره متوالی منتهی به زمان پذیرش، سودآور بوده و زیان انباشته نداشته باشند. داشتن حداقل 30% نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، نبود محکومیت مالی و همچنین برخورداری از صورت‌های مالی حسابرسی شده توسط حسابرس معتمد سازمان از دیگر شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلوی اصلی بازار اول است.

• تابلوی فرعی بازار اول

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلوی فرعی بازار اول شامل برخورداری از حداقل سرمایه معادل 500 میلیارد ریال، 15% سهام آزاد شناور، سه سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش، وجود صورت‌های مالی حسابرسی شده توسط حسابرس معتمد سازمان، سودآوری در دو دوره متوالی منتهی به زمان پذیرش و حداقل 20% نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها است. مقایسه شرایط پذیرش در تابلوی فرعی و اصلی نشان می‌دهد که شرایط ورود به بازار فرعی ساده‌تر از شرایط بازار اصلی است. لازم به ذکر است، این موضوع در ارتباط با تفاوت بورس و فرابورس نیز صدق می‌کند. یعنی مهم‌ترین تفاوت این بازارها را می‌توان در شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازارها دانست. برای آشنایی بیشتر با تفاوت‌های بورس و فرابورس می‌توانید مقاله «بازار فرابورس چیست؟» را ببینید.

• بازار دوم 

شرکت‌ها برای پذیرش در بازار دوم باید حداقل دو سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش در بورس و سرمایه ثبت شده‌ای برابر با 200 میلیارد ریال داشته باشند. میزان سهام آزاد شناور برای این شرکت‌ها حداقل معادل 10% و نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های آن‌ها برابر با 15% است. نبود زیان انباشته، صورت‌های مالی حسابرسی شده و سودآوری در یک دوره مالی منتهی به زمان پذیرش از دیگر شرایط پذیرش در بازار دوم به‌شمار می‌رود.

پیشنهاد مطالعه: «مزایای ورود به بورس برای شرکت‌ها»

شرایط سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار

برای سرمایه گذاری در بورس کافی است ابتدا نسبت به دریافت کد بورسی اقدام کنید. همچنین ثبت‌نام و احراز هویت سجام نیز از دیگر اقدامات ضروری پیش از ورود به بازار سرمایه و خرید سهام در بورس است. در نظر داشته باشید دریافت آموزش‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری گام مهم دیگری پیش از ورود به دنیای سرمایه‌گذاری است که نباید اهمیت آن را نادیده گرفت.

سخن پایانی

در پایان در نظر داشته باشید پذیرش در یکی از این بازارها به معنی حضور همیشگی شرکت مورد نظر در آن بازار نیست و لازم است شرکت‌های پذیرفته‌شده در هر یک از بازارها، هر سال براساس شرایط پذیرش مورد ارزیابی قرار گیرند. در صورت مغایرت شرایط هر کدام از شرکت‌ها و بنا به مسائل ایجاد شده، شرکت‌ها به بازارهای بالاتر یا پایین‌تر منتقل می‌شوند.