نقشه بازار بورس چیست؟ + نحوه استفاده از آن

یکی از ابزارهای ساده، اما کاربردی در بازارهای مالی مانند بورس، نقشه بازار است که به صورت لحظه‌ای تغییرات در بازار را با تغییر رنگ و اندازه نمادها، به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد. نقشه بازار یا Heat Map به صورت لحظه‌ای تغییرات مهمی که در بازار اتفاق می‌افتد را به سرمایه‌گذاران نمایش می‌دهد تا آن‌ها در کسری از ثانیه وضعیت کلی بازار را مشاهده کنند.

نقشه بازار بورس چیست؟

نقشه بازار بورس یا The Heat Map ابزار رایجی است که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران برای رصد وضعیت کلی بازار در یک نگاه از آن استفاده می‌کنند. در حقیقت، نقشه بازار بورس بر اساس چهار معیار رنگ، روشنایی، اندازه و صنایع مختلف تقسیم شده و تغییرات آن را بر اساس مولفه‌هایی مانند ارزش معاملات، حجم معاملات، بازدهی و … می‌توان مشاهده کرد.

نقشه بازار شامل چه اطلاعاتی است؟

به صورت کلی نقشه بازار جریان نقدینگی بازار در لحظات مختلف یک روز کاری را نشان می‌دهد. 

به طور مثال، نقشه فوق در یک نگاه به ما نشان می‌دهد که اکثریت بازار سهام در نواحی منفی معامله می‌شوند و بیشتر تقاضا در صندوق درآمد ثابت و صندوق‌های کالایی وجود دارد. در مقایسه با سایر روش‌های تحلیلی، تحلیل شرایط کلی بازار با استفاده از نقشه بازار بسیار ساده و کاربردی است. در حقیقت، نقشه بازار اطلاعاتی مانند ارزش معاملات، حجم معاملات و تغییرات قیمتی را در قالب تغییر رنگ، تغییر اندازه نمادها و تغییر میزان روشنایی رنگ‌ها را نشان می‌دهد. همچنین، نقشه بازار این امکان را می‌دهد تا با فیلتر کردن مولفه‌هایی مانند حجم معاملات و ارزش معاملات در لحظه تغییرات مهم در بازار را رصد کنید. این تغییرات را می‌توان بر اساس مولفه‌های زیر مشاهده کرد:

رنگبندی

تغییر رنگ نمادها بر اساس بازدهی مثبت یا منفی آن‌ها می‌تواند از روشن به تیره تغییر کند. به صورت کلی، رنگ سبز نشان‌دهنده بازدهی مثبت و تقاضا در نمادها بوده و رنگ قرمز نشانه‌ی بازدهی منفی و عرضه است. 

به طور مثال در نقشه فوق که متعلق به صندوق‌های سرمایه‌گذاری است، نمادهایی که بازدهی بیشتری دارند، رنگ سبز تیره داشته و در طرف مقابل نمادهایی که بازدهی منفی بیشتری دارند با رنگ قرمز تیره نمایش داده می‌شود.

گروه های مختلف

یکی از امکاناتی که نقشه بازار بورس در اختیار معامله‌گران و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد، مشاهده وضعیت صنایع و گروه‌های مختلف بورسی است. در حقیقت، شما با انتخاب هر صنعت یا گروه می‌توانید به صورت اختصاصی وضعیت نمادهای آن صنعت را مشاهده کنید:

در تصویر فوق می‌توانید مشاهده کنید که تقاضا نسبت به عرضه در صنعت استخراج کانه‌های فلزی کمی بالاتر است. در طرف مقابل، تصویر زیر نشان می‌دهد که در گروه خودرو و ساخت قطعه اکثر نمادها قرمز هستند:

نقشه بازار در چنین شرایطی می‌تواند به سرمایه‌گذار یا معامله‌گر درباره وقوع احتمال خبری تاثیرگذار در رابطه با کل صنعت هشدار دهد.

مشخصات نمادها

در نقشه بازار بورس شما می‌توانید هر نمادی را انتخاب کرده و مشخصات آن مانند حجم معاملات، ارزش معاملات، نسبت P/E، میزان EPS و… را مشاهده کنید:

همچنین، با استفاده از نقشه بازار در گروه صندوق‌های قابل معامله در سامانه هلیوم می‌توانید نمایش لحظه‌ای حباب صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز مشاهده کنید:

سامانه معاملاتی هلیوم کارگزاری فارابی این امکان را به شما می‌دهد تا به صورت لحظه‌ای حباب انواع صندوق‌های سرمایه گذاری مانند صندوق درآمد ثابت، طلا، اهرمی و… را مشاهده کرده و در رابطه با سرمایه‌گذاری خود تصمیمات بهتری بگیرید.

کاربرد نقشه بازار بورس چیست؟

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، مهم‌ترین کاربرد نقشه بازار بورس ارائه اطلاعات لحظه‌ای تغییرات بازار بوده و با وجود اینکه این تغییرات خود را در اندازه مربع مربوط به هر نماد، رنگ و میزان روشنایی نشان می‌دهند، اما اطلاعات بسیار کاربردی را به معامله‌گر می‌دهند.

چطور باید از نقشه بازار بورس استفاده کنیم؟

برای استفاده بهینه از نقشه بورس می‌توان از بخش فیلتر، مولفه‌هایی مانند حجم و ارزش معاملات را اعمال کرد:

به صورت پیش‌فرض، معمولا نقشه بازار بر اساس ارزش معاملات، تغییرات را نشان می‌‌دهد. اما، مطابق تصویر زیر می‌توانید نقشه را بر اساس حجم معاملات نیز فیلتر کنید:

هر چه اندازه مربع‌های مربوط به هر نماد بزرگتر باشد، نشان می‌دهد که در آن نماد یا گروه ارزش یا حجم معاملات بالاتر بوده است.

جمع بندی

با وجود اینکه نقشه بازار بورس یک ابزار کاربردی برای پیگیری کلیت بازار در لحظه‌های مختلف است، اما به تنهایی معیاری جهت تصمیم‌گیری در رابطه با سرمایه‌گذاری نبوده و می‌تواند سرمایه‌گذاران و معامله‌گران را دچار خطا کند. در حقیقت، نقشه بازار تمام اطلاعات مهم در رابطه با دارایی‌ها را نمایش نداده و تنها وضعیت فعلی بازار را نشان می‌دهد. بنابراین، توصیه می‌شود در کنار رصد نقشه بازار، مواردی مانند آموزش تحلیل تکنیکال را هم در نظر داشته باشید.