اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال

برای سرمایه گذاری در بورس  و خرید سهام به روش مستقیم، تمام مسئولیت‌ها برعهده سرمایه‌گذار است. در این حالت هر فرد باید با استفاده از انواع روش‌های تحلیل مانند تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی، بهترین سهام در بورس را انتخاب کند. شاید به‌جرأت بتوان گفت که تحلیل تکنیکال محبوب‌ترین روش تحلیلگران برای بررسی بازارهای مالی است. تحلیل تکنیکال روشی برای شناسایی فرصت‌های معاملاتی است و برخلاف تحلیل بنیادی که تلاش می‌کند ارزش ذاتی یک سهم را براساس اطلاعات مالی یا اقتصادی ارزیابی کند، تحلیل تکنیکال بر مبنای الگوهای تاریخی قیمت سهم، قدرت یا ضعف آن را بررسی می‌کند. در این مطلب به معرفی اندیکاتورها به‌عنوان یکی از ابزارهای بسیار مهم و کاربردی در تحلیل نمودار پرداختیم.

اهمیت تحلیل تکنیکال در بازار سرمایه

تحلیل تکنیکال به‌عنوان یکی از کاربردی‌ترین روش‌های تحلیل بازارهای مختلف از جمله بازار سهام، ارز یا سایر بازارهای مالی از محبوبیت بسیاری میان سرمایه‌گذاران برخوردار است. در این شیوه از تحلیل، افراد با استفاده از بررسی نمودارهای قیمتی دارایی‌های مختلف در طول زمان و با بهره‌گیری از ابزارهایی که این شیوه از تحلیل در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد، تلاش می‌کنند بهترین نقاط خرید و فروش دارایی‌های مختلف را پیدا کنند. در نظر داشته باشید برای آشنایی با این شیوه از تحلیل، می‌توانید مقاله «آموزش کامل تحلیل تکنیکال» را مطالعه کنید.

اندیکاتور چیست؟

اندیکاتورها یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در تحلیل انواع نمودار هستند که بر مبنای محاسبات ریاضی ایجاد می‌شوند و به معامله‌گران کمک می‌کنند تا حرکت قیمت را بهتر درک کنند. در نتیجه می‌توان گفت اندیکاتورها اساس آموزش تحلیل تکنیکال را تشکیل می‌دهند و با استفاده از اطلاعات تاریخی حجم و‌ قیمت در سابقه معاملات، روند حرکت بازار را پیش‌‌بینی می‌کنند. استفاده از اندیکاتورها در بازارهایی که معامله‌گران بر حرکات کوتاه مدت تمرکز دارند،‌ بسیار رایج‌ است. بازارهایی مانند اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال،‌ فارکس،‌ کالاها و…

انواع اندیکاتور

اندیکاتورها براساس ساختار و عملکرد به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

1) اندیکاتور روندی (Trend Indicator)

احتمالا شما هم عبارت «روند دوست شماست» را شنیده‌اید. هنگامی که قیمت یک سهم در جهت خاصی حرکت کند، به آن روند می‌گویند که در حالت کلی سه نوع روند صعودی، نزولی و خنثی در بازار وجود دارد. اندیکاتورهای روندی روی چارت قیمت اضافه می‌شوند و به تشخیص روند بازار در یک جهت خاص کمک می‌کنند. در واقع این اندیکاتورها یکی از ابزارهای تحلیلگران تکنیکال در تشخیص ادامه‌دار بودن یا بازگشت روند هستند. اندیکاتورهای میانگین متحرک (Moving Average)، ایچیموکو (Ichimoku) و باندهای بولینگر (Bollinger Bands) در این دسته قرار می‌گیرند.

• میانگین متحرک (Moving Average)

میانگین متحرک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال امکان پیش‌بینی آینده روند قیمتی سهم‌های مختلف را ممکن می‌کند. این اندیکاتور به سه نوع «میانگین متحرک ساده»،‌ «میانگین متحرک نمایی» و «میانگین متحرک وزنی» تقسیم می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این اندیکاتور می‌توانید مقاله «میانگین متحرک چیست؟» را مطالعه کنید.

• ایچیموکو (Ichimoku)

ایچیموکو به‌عنوان یک اندیکاتور حرفه‌ای در تحلیل تکنیکال، سرمایه‌گذاران را در مسیر شناسایی سطوح کلیدی حمایت، مقاومت و روندهای اصلی بازار یاری می‌کند.

• باندهای بولینگر (Bollinger Bands)

باندهای بولینگر یکی از مهم‌ترین ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال هستند. از این اندیکاتور برای اندازه‌گیری نوسانات بازار استفاده می‌شود.

2) اسیلاتور (Oscillator)

اسیلاتورها اندیکاتورهایی هستند که در محدوده مشخصی بین دو نوار بالا و پایین نوسان می‌کنند. زمانی‌که اسیلاتور به هر کدام از این نوارها نزدیک ‌شود، نشانه‌ای از خرید یا فروش بیش از حد را به معامله‌گران ارائه می‌دهد که عموماً نشان‌دهنده هیجان در بازار است. اغلب اسیلاتورها با اندیکاتورهای میانگین متحرک ترکیب می‌شوند تا سیگنال شکست یا برگشت روند را نشان دهند. اندیکاتور MACD، اندیکاتور RSI و Stochastic در این دسته قرار می‌گیرند.

• اندیکاتور مکدی (MACD)

اندیکاتور مکدی (MACD) به‌عنوان یکی از پرکاربردترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال، از سه جزء اصلی تشکیل شده است. این اجزا شامل خط مکدی، خط سیگنال و هیستوگرام هستند که حول یک محور افقی به‌نام خط مبنا ترسیم می‌شوند. برای آشنایی با اندیکاتور MACD که یکی از سریع‌ترین و قابل اعتمادترین روش‌های شناسایی روند در تحلیل تکنیکال است، می‌توانید مقاله «اندیکاتور مکدی (MACD) چیست؟» را مطالعه کنید.

• اندیکاتور RSI

اندیکاتور شاخص قدرت نسبی یا RSI، یکی از محبوب‌ترین اندیکاتورهای تحلیل تکینکال است که برای اندازه‌گیری شتاب تغییرات قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بورسی از این اندیکاتور برای شناسایی فرصت‌های خرید و فروش سهام استفاده می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با این اندیکاتور و فراگیری نحوه استفاده از این ابزار موثر، مطالعه مقاله «آموزش RSI در تحلیل تکنیکال» را از دست ندهید.

• اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic)

اندیکاتور استوکاستیک به‌عنوان یک شاخص حرکتی در تحلیل تکنیکال از محبوبیت فراوانی بین سرمایه‌گذاران برخوردار است. این اندیکاتور نسبت به قدرت روند دید عمیقی به سرمایه‌گذاران داده و از این طریق می‌تواند سبب شود سرمایه‌گذاری افراد با دقت بیشتری انجام شود. لازم به‌ذکر است، شکل‌گیری واگرایی میان نمودار قیمت و اندیکاتور استوکاستیک می‌تواند علامتی مبنی بر ایجاد یک نقطه بازگشتی در روند باشد. برای مطالعه بیشتر در ارتباط با این اندیکاتور می‌توانید مقاله «اندیکاتور استوکاستیک چیست؟» را مطالعه کنید.

3) حجم (Volume)

اندیکاتورهایی که حجم معاملات را در دوره معینی بررسی می‌کنند. در حالت کلی حجم نقش مهمی در آموزش تحلیل تکنیکال دارد و نشان دهنده سیگنال‌های اولیه برای تایید روندها و الگوها است. به‌عنوان مثال اگر حجم معاملات در حال افزایش باشد،‌ نشان دهنده یک روند جدید است و در صورتی‌که حجم معاملات در حال کاهش باشد،‌ ممکن است نشان دهنده عدم تمایل معامله‌گران به انجام معامله باشد. بررسی حجم معاملات در خرید سهام یکی از نشانه‌های مهم برای تشخیص شروع روندهاست که در تابلوخوانی کاربرد بسیاری دارد. اندیکاتور حجم تعادلی (OBV)،‌ شاخص جریان سرمایه (MFI) و اندیکاتور حجم منفی (NVI) و غیره در این دسته قرار می‌گیرند.

4) بیل ویلیامز

بیل ویلیامز معامله‌گر و مدرس معروفی است که بیش از 50 سال در بازارهای مختلف مالی مانند فارکس با موفقیت معامله کرده است. او به خاطر دیدگاهش در مورد روانشناسی بازار و تحلیل تکنیکال کاربردی، بسیار شناخته شده است. بیل ویلیامز معتقد است بازار دارای پنج بُعد است که به معامله‌گران کمک می‌کند ساختار آن را بهتر درک کنند و البته چندین اندیکاتور محبوب را نیز طراحی کرده است که بخش جدایی‌ناپذیری از سیستم معاملاتی او را تشکیل می‌دهند. از محبوب‌ترین اندیکاتورهای بیل ویلیامز می‌توان به Awesome Oscillator یا AO و Alligator و Market Facilitation Index اشاره کرد که در اکثر پلتفرم‌های معاملاتی قابل استفاده هستند.

اندیکاتورها چگونه کار می‌کنند؟

اندیکاتورها صرفاً مبتنی بر داده‌ هستند؛ بنابراین اگر ترجیح می‌دهید در تصمیمات معاملاتی خود برای سرمایه گذاری در بورس نظر اشخاص یا احساسات را حذف کنید، اندیکاتورها بسیار مفیدند. با توجه به اینکه اندیکاتورها روند بازار را مشخص می‌کنند، می‌توانند معامله‌گران را از اشتباهات زمان‌بندی معاملات برای خرید سهام نجات دهند. معمولاً معامله‌گران فعال از اندیکاتورها استفاده می‌کنند، زیرا همان‌طور که گفتیم برای تجزیه و تحلیل حرکات کوتاه‌مدت طراحی شده‌اند؛ اما سرمایه‌گذاران بلندمدت نیز ممکن است از این شاخص‌ها برای شناسایی نقاط ورود و خروج به سهم استفاده کنند. به‌عنوان مثال، یک اندیکاتور می‌تواند برای تشخیص سیگنال فروش یک سهم با هدف کاهش ریسک معامله مورد استفاده قرار گیرد.

نمونه‌ای از اندیکاتور در نمودار سهم

به‌عنوان مثالی از کاربرد اندیکاتور در آموزش تحلیل تکنیکال، به نمودار قیمت شرکت ایران خودرو توجه کنید. در این نمودار دو اندیکاتور میانگین متحرک (Moving Average) با دوره‌های 21 و 80 روزه به همراه اندیکاتور RSI مورد استفاده قرار گرفته است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید در انتهای نمودار، قیمت ابتدا میانگین متحرک 20 روزه (خط آبی رنگ) و سپس میانگین متحرک 80 روزه (خط نارنجی رنگ) را به سمت بالا شکسته است. هر دوی این اتفاقات نشانه‌ای از وقوع اتفاق مثبت در نمودار هستند.

در اندیکاتور RSI نیز محدوده 30 می‌تواند به‌عنوان منطقه حمایتی برای این نمودار در نظر گرفته شود. به این معنی که نمودار خودرو هر بار با رسیدن اندیکاتور RSI به محدود 30، به منطقه اشباع فروش رسیده و در افزایش قدرت تقاضا موجب بالا رفتن قیمت آن می‌شود.

 پیشنهاد مطالعه : << انحراف معیار در بازارهای مالی چیست؟ >>

نتیجه‌گیری

اغلب تحلیلگران برای سرمایه گذاری در بورس، خرید سهام و سایر دارایی‌ها مالی طیف گسترده‌ای از اندیکاتور و الگوها را برای بررسی وضعیت سهم، در نمودارهای خود مورد استفاده قرار می‌دهند. گاهی نیز ممکن است با ترکیب اندیکاتورها نتایج بهتری بگیرند؛ اما مهم است که به خاطر داشته باشید برای شروع، براساس اهداف تعیین شده خود اندیکاتوری را انتخاب کنید که بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد. شما نیازی به استفاده از همه اندیکاتورها ندارید، زیرا با استفاده بیش از حد از اندیکاتورها ممکن است سیگنال‌های متناقضی دریافت کنید و این مساله می‌تواند صرفاً باعث پیچیده شدن تحلیل و کاهش قدرت پردازش اطلاعات شما شود.