رنج کشیدن در بورس چیست؟

برای افرادی که به‌تازگی فعالیت خود را در بازار سرمایه ایران آغاز کرده‌اند و قصد سرمایه گذاری در بورس  را دارند، تعاریف و اصطلاحات زیادی وجود دارد که در ادبیات تابلوخوانی مطرح می‌شود، اما در برخورد اول معنای مأنوسی ندارند. یکی از ترکیب‌ها که به دفعات در معاملات بازار سهام به گوش می‌رسد، عبارت «رنج کشیدن در بورس» است که بیشتر در مقاطعی که بازار دارای روند است، گفته می‌شود در یک نماد خاص، رنج کشیده شده است. در این مقاله سراغ شناختن این ترکیب پرتکرار می‌رویم.

تعریف ساده رنج کشیدن(Range) در بورس

اگر قیمت دارایی‌ها در بازار سرمایه به یکباره و براساس سفارش‌هایی تغییر کند که باعث حرکت دادن سریع قیمت به سمت قیمت‌های بالاتر یا پایین‌تر شود، اصطلاحا به آن رنج کشیدن می‌گویند. به‌طور طبیعی این کار زمانی در بازار سرمایه بیشتر مورد توجه معامله گران قرار می‌گیرد که تغییر جهت قیمت، منجر به ایجاد صف خرید یا فروش در یک نماد شود که معمولا توسط بازیگران بزرگ آن سهم انجام می‌شود.

هدف از رنج کشیدن در بورس چیست؟

رنج کشیدن از سوی سهامداران با اهداف متفاوتی انجام می‌گیرد. موارد زیر می‌تواند بخشی از این اهداف باشد:

• تصاحب سهام یک شرکت در قیمت‌های پایین
• افزایش کاذب قیمت سهام و فروش در قیمت‌های بالاتر
• معامله در قیمت‌های خاص به دلیل برخورداری از اخبار نهانی شرکت
• عدم تمایل بازیگر اصلی سهام به کاهش یا افزایش بیشتر قیمت سهام
• و…

با انواع رنج کشیدن آشنا شوید

همان‌طور که اشاره شد، رنج کشیدن می‌تواند در جهت افزایش یا کاهش قیمت یک دارایی صورت گیرد. از این‌رو می‌توان گفت دو نوع رنج کشیدن داریم:

• رنج مثبت

رنج مثبت به‌معنای بالا بردن قیمت یک سهم است که معمولا از رنج منفی متداول‌تر است و بیشتر مورد توجه فعالین بازار سرمایه قرار می‌گیرد. معمولا این کار در مواقعی انجام می‌شود که یک یا چند سهامدار با نقدینگی بالا، ارزندگی سهم را بیشتر از قیمت موجود در تابلوی سهام می‌داند و حاضر می‌شود بدون مشارکت در رقابت با سایر خریداران، به یکباره سفارشی در سمت خرید قرار دهد که همه یا بخش قابل توجهی از سفارش‌های فروش را خریداری کند. همچنین خریدار می‌تواند این کار را در چندین مقطع متفاوت انجام دهد تا قیمت دارایی، روند گرفته و به سمت مورد نظر او حرکت کند.

• رنج منفی

این کار در جهت عکس رنج مثبت صورت می‌گیرد؛ به این ترتیب که سهامداری با برخورداری از میزان قابل‌توجهی از آن دارایی، اقدام به فروش سهام خود در قیمتی پایین‌تر از قیمت‌های موجود در تابلوی سهام یا حتی کف قیمتی می‌کند و با این کار عملا سهام خود را به بخش قابل‌توجهی از سفارشات خرید موجود در تابلو، می‌فروشد و ممکن است حتی سهام را به سمت صف فروش سوق دهد.

این اتفاق از دو جهت می تواند به سهام شوک قیمتی وارد کند:

1- خریدارانی که قصد خرید این دارایی را داشته‌اند(حتی با قیمت کمتر) به جهت‌گیری قیمتی دارایی مشکوک شده و تصمیم خود را به تاخیر می‌اندازند.

2- فروشندگانی که قصد فروش دارایی خود را در قیمت‌های بالاتر داشته‌اند، دچار ترس متحمل شدن زیان می‌شوند و به فروش سهام خود در قیمت پایین‌تر راضی شده و با ورود به رقابت قیمتی در جهت منفی، سهم را به سمت سطوح پایین‌تر قیمت می‌برند یا سفارش‌های موجود صف فروش را سنگین‌تر می‌کنند.

• ذکر این نکته حائز اهمیت است که رنج کشیدن به عملی که فقط منجر به ایجاد صف فروش یا خرید در یک سهام شود، اطلاق نمی‌شود؛ بلکه ممکن است رنج کشیدن منجر به تغییرات قیمتی اندک شده یا اثر آن موقتی و گذرا باشد. برای مثال ممکن است در یک سهام، در ساعت معاملات رنج مثبت کشیده شده و قیمت را از 1- درصد به 1+ درصد ببرد و جریان معاملات به‌گونه‌ای باشد که در همان زمان معاملاتی، قیمت مجددا به پایین بازگردد که این عمل هم رنج کشیدن قلمداد می‌شود.

چطور میتوان رنج کشیدن در بورس را تشخیص داد؟

برای تشخیص رنج کشیدن به ترکیبی از مهارت‌های تابلوخوانی، تحلیل تکنیکال و شناخت از روند تحرکات قیمتی در یک سهام احتیاج است. در ادامه چند نکته قابل بررسی برای شناخت این موضوع ارائه می‌شود.

یک مثال از رنج کشیدن در بورس

در قدم نخست یکی از محدوه‌هایی که می‌توان در آن به‌دنبال بررسی رنج کشیدن بود، محدو‌ده‌های قیمتی است که اصطلاحا در تحلیل تکنیکال به آن‌ها محدوده‌های حمایت و مقاومت گفته می‌شود. برای شناخت بیشتر این محدوه‌ها می‌توانید به مقاله سطح حمایت و مقاومت در بورس مراجعه کنید.

تصویر زیر بخشی از نمودار قیمت سهام یک شرکت در بورس را نمایش می‌دهد که قیمت این سهم در محدوده حمایتی تایم فریم روزانه قرار دارد. این محدوده از مواردی است که احتمال رنج کشیدن را افزایش می‌دهد. در این موقعیت ممکن است به دلیل گزارش‌های بنیادی خوب، وضعیت نمودار جذاب یا عدم تمایل سهامداران برای کاهش بیشتر قیمت، شاهد رنج مثبت در قیمت هستیم. بهتر است برای بررسی این موضوع به سراغ تایم فریم پایین‌تر برویم (در این موقعیت تایم‌فریم 15 دقیقه‌ای بررسی شده است) تا بتوانیم تحرکات مثبت قیمت را براساس تغییر ناگهانی حجم معاملات بیابیم.

تصویر1. رنج مثبت به‌همراه افزایش حجم معاملات در محدوده خط حمایت

در این تصویر سه روز معاملاتی در تایم‌فریم 15 دقیقه مشاهده می‌شود. در روز اول، معاملات در محدوه‌ی حمایتی روزانه قرار دارد و حجم معاملات پایین است. با آغاز روز دوم، رنج مثبت در سهم کشیده می‌شود و حجم معاملات به طرز چشم‌گیری افزایش می‌یابد؛ به‌طوری که نسبت به روز معاملاتی قبل، قیمت با شکاف مثبت همراه است و در کندل‌های 15 دقیقه‌ای بعدی، قیمت دائما افزایش یافته و به بیش از 5 درصد می‌رسد.

• بررسی اخبار

یکی دیگر از مواردی که می‌تواند احتمال وقوع رنج مثبت یا منفی را در یک نماد معاملاتی افزایش دهد، اخبار و شایعات موجود در بازار نسبت به آن سهام است. در این مقاطع، ممکن است به‌دلیل وجود هیجانات در بازار، خرید یا فروش‌های یک سهام در قیمت‌هایی انجام شود که باعث رنج کشیدن در آن نماد شود. در این مواقع می‌توان با استفاده از نکاتی که گفته شد، احتمال وقوع رنج مثبت یا منفی در سهم را بررسی کرد. همچنین با توجه به میزان ریسک‌پذیری معامله‌گر، توصیه می‌شود در این مواقع انجام معاملات هیجانی تا به‌تعادل رسیدن روند معاملات کنترل شود.

• استفاده از روش فیلترنویسی

یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توان براساس آن سهام‌هایی که در یک بازه زمانی مشخص در آن‌ها رنج کشیده شده است را شناسایی کرد، استفاده از فیلترنویسی در بازار سهام است که این کار نیاز به آشنایی با این مبحث و استفاده از فیلترها برای شناسایی گروهی این سهم‌ها دارد.

پیشنهاد مطالعه: «فیلترنویسی در بورس چیست؟» 

آیا رنج کشیدن در بورس برخلاف قانون است؟

از آنجایی که معاملات در بورس توسط ناظر بازار کنترل می‌شود، اگر روند معاملاتی یک سهم و تغییرات قیمتی آن به شکلی باشد که قیمت‌سازی رخ دهد یا ظن دستکاری قیمت وجود داشته باشد، متناسب با قوانین موجود با افراد متخلف برخورد می‌شود. این مساله می‌تواند شامل مواردی از قبیل ابطال معاملات، مسدودسازی کد معاملاتی و … را در پیش داشته باشد.

درحال حاضر ناظران بازار با بهره‌گیری از ابزارهای هوشمندی که در اختیار دارند و به‌روزرسانی روش‌های نظارت بر معاملات، حجم عظیم معاملات روزانه را رصد می‌کنند و قدرت تشخیص این قبیل از دستکاری در قیمت‌ها را دارند. از این‌رو احتمال شناسایی کدهای معاملاتی متخلف و برخورد با آن‌ها نسبت به سال‌های قبل با سرعت و دقت بالاتری انجام می‌شود. همچنین اطلاعات مربوط به عدم تایید معاملات و ابطال آن‌ که توسط ناظر بازار منتشر می‌شود را می‌توانید در تب پیام ناظر صفحه هر نماد در سایت tsetmc مشاهده کنید.

برای آشنایی بیشتر با اقدامات ناظر در بازار مقاله ناظر بازار کیست؟ را مطالعه کنید.

جمع بندی

در این مقاله تلاش شد به‌ صورت کوتاه و کاربردی توضیحاتی در جهت شناخت موضوع رنج کشیدن در بورس ارائه شود تا از این طریق بتوان برای سرمایه گذاری در بورس عملکرد بهتری داشت. همان‌طور که گفته شد، این عمل به حرکت دادن سریع قیمت دارایی به سمت قیمت‌های بالاتر یا پایین‌تر اشاره دارد و شامل دو نوع رنج مثبت و رنج منفی است. برای درک بهتر این موضوع و تشخیص آن که بهتر است مباحث مربوط به تابلوخوانی در بورس و تحلیل تکنیکال را نیز را فرا بگیرید.