آشنایی با انواع اوراق بهادار در بازار بورس

اوراق بهادار در بورس

پس از ثبت‌نام در کارگزاری و دریافت کد بورسی، سرمایه‌گذار باید از میان روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس، روش مناسب خود را انتخاب کند. همانطور که می‌دانید سرمایه‌گذاری در بورس شامل دو روش سرمایه‌گذاری مستقیم و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم می‌شود. اگر فرد به قصد سرمایه‌گذاری مستقیم وارد این بازار شود، باید با مفاهیم و اصطلاحات آن آشنا باشد. یکی از مهم‌ترین اصطلاحات بورسی بازار، مفهوم اوراق بهادار است که در ادامه بیشتر با آن آشنا می‌شویم.

اوراق بهادار چیست؟

هر مستند یا برگه‌ای که قابل دادوستد بوده و ارزش مالی داشته باشد، اوراق بهادار نامیده می‌شود. بنابراین اوراق‌بهادار، ابزار مالی با قابلیت داد‌و‌ستد است و دارنده این اوراق، صاحب ارزش مالی آن است. به نهادهای ارائه‌دهنده‌ اوراق‌بهادار، ناشر گفته می‌شود. اوراق‌بهادار انواع مختلفی دارند که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

انواع اوراق بهادار

اوراق‌بهادار انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر هستند:

• اوراق بدهی

انتشار اوراق بدهی، یکی از روش‌های مرسوم تامین مالی محسوب می‌شود. هدف از انتشار و عرضه این اوراق، جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان سرمایه‌گذاران به منظور تامین مالی پروژه‌ها و طرح‌های توسعه است.

در اوراق بدهی، سرمایه‌گذار مقداری از سرمایه خود را در اختیار ارائه‌دهنده اوراق قرار می‌دهد، در واقع این اوراق ارائه شده را با پرداخت هزینه‌ای خریداری میکند و در طرف مقابل ناشر اوراق نیز متعهد می‌شود که در زمان‌های مشخص و توافق شده به ازای اوراق بهادار عرضه شده، سودهایی را به صورت دوره‌ای به سرمایه‌گذاران پرداخت کند.

همانطور که اشاره شد، هدف اصلی از انتشار اوراق بدهی، جذب سرمایه توسط ناشر اوراق است. در نظر داشته باشید که در این حالت، شرکت ارائه‌دهنده اوراق(ناشر)، برای جذب سرمایه جدید، اقدام به عرضه اوراق می‌کند و بدین ترتیب می‌تواند سرمایه قابل توجهی را در راستای انجام پروژه‌های خود به‌دست آورد.

شرکت یا نهاد ارائه‌دهنده اوراق باید در زمان مشخص، سود را به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی پرداخت کند تا این شرکت بتواند در موعد مقرر، وجوه را به حساب خریداران اوراق واریز کند. در نهایت بعد از اتمام مدت زمان توافق شده، در تاریخ سررسید، مبلغ اسمی توسط شرکت سپرده‌گذاری به حساب دارندگان اوراق واریز می‌شود.

• سهام

سهام را می‌توان معروف‌ترین اوراق بهادار موجود در بازار نامید. شرکت‌ها بخشی از ارزش و دارایی خود را در قالب سهام در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند. هدف اصلی از انجام این کار، جمع‌آوری سرمایه و گسترش دامنه‌های فعالیت شرکت‌ها است.

ارزش هر سهم بر اساس ارزش شرکت در بازار تعیین می‌شود. در نظر داشته باشید، افرادی که اقدام به خرید سهام یک شرکت می‌کنند، در دسته سهامداران آن شرکت به شمار آمده و برحسب درصد دارایی سهام، می‌توانند حتی در تصمیم‌گیری‌های آن نیز نقش داشته باشند.

دارنده سهام شرکت، در صورت افزایش قیمت سهام، با فروش به موقع سهام خود می‌تواند به سود دست یابد. در واقع در این حالت، افزایش ارزش سهام به معنای سود بیش‌تر برای خریداران آن خواهد بود.

• اوراق مشتقه

اوراق مشتقه به اوراق بهاداری گفته می‌شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی(دارایی پایه) می‌گيرند. دارایی پایه می‌تواند به شکل سهام، کالا یا هر نوع دارایی دیگر باشد.

در حال حاضر سه نوع اوراق مشتقه اصلی در بازار سرمایه مورد معامله قرار می‌گيرد:

  – قراردادهای سلف(Forward)

 – قراردادهای آتی(Futures)

 – قراردادهای اختيار معامله(options)

قرارداد سلف:

قرارداد سلف، توافقی است بين دو طرف، به منظور خرید یا فروش یک دارایی در آینده، با قيمت مورد توافق که جزء قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین قراردادهای مشتقه تلقی می‌شود.

قرارداد آتی:

قرارداد آتی، توافقی است بين دو طرف، که به منظور خرید یا فروش مقداری معين از یک دارایی در زمان مشخصی در آینده با قيمت مورد توافق هنگام امضاء قرارداد تعيين می‌شود.

قرارداد اختيار معامله:

قراردادی است که به دارنده آن حقی را جهت خرید یا فروش یک دارایی پایه(کالا) در زمانی مشخص و قیمتی معين در آینده، بدون اینکه اجباری در معامله داشته باشد، می‌دهد.