منظور از ارزش ذاتی سهم چیست؟
شناسایی ارزش ذاتی یک شرکت و خرید سهام به قیمتی پایین‌تر از ارزش ذاتی آن، یکی از راه‌های افزایش سود سرمایه‌گذاری در بورس است. ارزش‌ذاتی همان ارزش واقعی هر سهم است که با استفاده از تجزیه و تحلیل مالی یک شرکت به دست می‌آید. عموما ارزش ذاتی با ارزش روز یا واقعی سهام تفاوت دارد، ولی در بلندمدت قیمت سهام به سمت ارزش ذاتی خود حرکت می‌کند.
هرچه ارزش ذاتی یک سهم از ارزش بازاری آن بیشتر باشد، با توجه به اینکه کمتر از ارزش واقعی معامله می‌شود، تمایل سرمایه‌گذاران به خرید آن سهم را افزایش می‌دهد؛ عکس این مورد هم صادق است. هرچه قیمت سهام یک شرکت در بازار از ارزش ذاتی آن بیشتر شود، خریداران تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری دارند و در طرف مقابل، سهامداران ترجیح می‌دهند سهام خود را بفروشند.
ارزش ذاتی یک سهم چیست؟
منظور از ارزش ذاتی یک سهم، پیش‌بینی قیمتی است که سهم در آینده نزدیک به دست می‌آورد. در نظر داشته باشید که ارزش ذاتی سهم با قیمت فعلی هر واحد از آن کاملاً متفاوت بوده و ارزش و اعتباری است که پیش‌بینی می‌شود سهم در آینده، این ارزش و قیمت را در بازار بدست آورد.
در واقع در چنین شرایطی اگر ارزش ذاتی یک سهم بالا باشد، یعنی اگر پیش‌بینی شود که در آینده نزدیک، قیمت سهم در بازار بیشتر از قیمت فعلی آن خواهد شد، سرمایه‌گذاران برای خرید آن اقدام می‌کنند، چراکه می‌دانند در شرایط فعلی با خرید ارزان آن خواهند توانست در صورت ارزشمند شدن سهم، از فروش به موقع آن سود مناسبی کسب کنند.
برای درک هر چه بهتر مفهوم ارزش ذاتی یک سهم، از مثال زیر در بازار استفاده می‌کنیم.
مثال ارزش ذاتی
فرض کنید که در حال حاضر ارزش یک واحد از سهمی در بازار برابر با ۱۰۰ تومان باشد. حال در این شرایطی، فردی قصد دارد روی این سهم سرمایه‌گذاری کند. وی قبل از اقدام به سرمایه‌گذاری بر روی این سهم، نسبت به تعیین و بررسی ارزش ذاتی آن در بازار اقدام می‌کند.
با بررسی‌ها و مطالعات صورت گرفته، مشخص می‌شود که سهم مدنظر سرمایه‌گذار در بازار، ارزش ذاتی برابر با ۲۰۰ تومن دارد و پیش‌بینی می‌شود، سهم در آینده بتواند ارزش و قیمت خود را به ۲۰۰ تومن برساند.
در این سناریو، مشاهده می‌شود که ارزش ذاتی این سهم، بیشتر از قیمت فعلی آن سهم در بازار است. بنابراین به دلیل بالاتر بودن ارزش ذاتی، نسبت به قیمت سهم در بازار و از آن جایی که در این سناریو، احتمال کسب سود وجود دارد، سرمایه‌گذار نسبت به خرید سهم در قیمت ۱۰۰ تومن اقدام می‌کند.
در نظر داشته باشید که با هر افزایشی در قیمت سهم، سرمایه‌گذار در صورت فروش آن، موفق به کسب سود مناسبی خواهد شد.
حال فرض کنید ارزش ذاتی سهمی، ۸۵ تومن تشخیص داده شود؛ از آنجایی که ارزش ذاتی سهم کمتر از قیمت فعلی ۱۰۰ تومنی آن در بازار است، بنابراین در این شرایط بهتر است که سرمایه‌گذار، از خرید این سهم منصرف شود.
چگونه ارزش ذاتی یک سهم را شناسایی کنیم؟
برای شناسایی ارزش ذاتی یک شرکت، روش‌های مختلفی وجود دارد. سه روش اصلی برای تعیین ارزش دارایی‌های یک شرکت شامل این موارد است:
- رویکرد ترازنامه‌ای
- رویکرد نسبی
- رویکرد تنزیلی
هرکدام از این روش‌ها با توجه به هدف ارزش‌گذاری، ماهیت فعالیت شرکت و مفروضات ارزش‌گذاری، کاربرد دارند. یادتان باشد که فرض اصلی در روش تنزیلی و نسبی، اصل تداوم فعالیت شرکت است. بنابراین بر‌اساس این فرض، انتظار می‌رود فعالیت‌‌های شرکت در آینده تداوم داشته باشد.
رویکرد ترازنامه‌ای: در رویکرد ترازنامه‌ای باید ارزش دارایی‌های شرکت را محاسبه کرد. این روش برای شناسایی ارزش ذاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری کاربرد دارد. در رویکرد ترازنامه‌ای ارزش خالص دارایی یا NAVیک شرکت سرمایه‌گذاری را محاسبه می‌کنند. NAV معیاری برای مشخص کردن ارزش دارایی‌های یک شرکت است که در آن ذخیره کاهش ارزش دارایی‌ها، سود محقق شده بعد از تاریخ ترازنامه، ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی، ارزش افزوده پرتفوی بورسی و حقوق صاحبان سهام به هم اضافه و بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌شوند. بنابراین می‌توان گفت در این روش، تنها ترازنامه اهمیت داشته و با صورت سود و زیان شرکت کاری نداریم.
رویکرد نسبی: رویکرد نسبی بیشتر برای شرکت‌های تولیدی که ثبات لازم را در آینده دارند، کارایی دارد. ارزش واقعی در این روش، بر‌اساس ارزیابی شرکت‌های مشابه صورت می‌گیرد. یکی از بهترین روش‌ها در این رویکرد، استفاده از نسبت P/E است. برای ارزش‌گذاری در این روش باید چند شرکت مشابه از نظر نرخ رشد، ریسک و… مورد بررسی قرار گیرند.
چند شرکت مختلف از یک صنعت واحد را در نظر بگیرید که از نظر ثبات سود‌آوری، نرخ رشد، ریسک و … شرایط مشابهی دارند. در این روش اگر نسبت P/E شرکتی در مقایسه با P/E میانگین شرکت‌های مشابه آن صنعت پایین‌تر باشد، یعنی سهام آن شرکت زیر قیمت و کمتر از ارزش واقعی معامله می‌شود و جای رشد دارد. هرچند که P/E تنها گزینه موجود برای مقایسه در رویکرد نسبی نیست، اما به صورت کلی در شرکت‌های تولیدی که از ثبات عملکردی برخوردارند، کارایی بالایی دارد.
رویکرد تنزیلی: ارزش ذاتی یک شرکت در رویکرد تنزیلی بر‌اساس جریان‌های نقدی آتی شرکت محاسبه می‌شود و به همین دلیل در بین روش‌های ارزش‌گذاری این رویکرد را دقیق‌ترین و بهترین روش ارزیابی می‌کنند. در رویکرد تنزیلی، جریان‌های نقد آتی شرکت، با توجه به یک نرخ مشخص، تنزیل شده و ارزش شرکت در مقطع کنونی محاسبه می‌شود. یکی از مدل‌های رایج برای ارزشیابی سهام یک شرکت در رویکرد تنزیلی، مدل گوردون است.
مدل گوردون: این مدل ارزش ذاتی سهام را بر مبنای ارزش فعلی سود تقسیمی پیش‌بینی‌شده با نرخ ثابت، محاسبه می‌کند. بنابراین این مدل فرض می‌کند شرکت همیشه وجود داشته و سود تقسیمی بر‌اساس یک نرخ مشخص به صورت پیوسته افزایش می‌یابد. در این روش، ارزش سهام تابعی از سودهای تقسیمی مورد انتظار در دوره آتی، هزینه حقوق صاحبان سهام و رشد مورد انتظار در سودهای تقسیمی در نظر گرفته می‌شود.
فرمول مدل گوردون برای محاسبه ارزش ذاتی سهم به این شکل است:
(X = D0 * (1+G) / (K-G
X:ارزش ذاتی سهام
D0:آخرین سود تقسیمی هر سهم
G: نرخ رشد سود تقسیمی هر سهم که از مقایسه سودهای نقدی سالیان اخیر بدست می‌آید.
K:نرخ بازده مورد توقع سهامداران
نتیجه‌گیری
قبل از سرمایه‌گذاری و خرید یک سهم در بازار، بهتر است که در مورد ارزش ذاتی آن نیز تحقیقات و بررسی‌هایی را انجام دهیم. تحلیلگران بنیادی جز افرادی هستند که در این زمینه مشاوره خرید سهام و ارزیابی ارزش ذاتی سهام موجود در بازار، می‌توانند کمک زیادی به ما کنند. این تحلیلگران معمولا ارزش واقعی سهام را از طریق بررسی صورت‌های مالی و تجزیه و تحلیل آن‌ها شناسایی می‌کنند. هر چند که هیچ وقت نمی‌توان با قطعیت در مورد آینده یک سهم صحبت کرد، ولی در حالت کلی بررسی عواملی مانند ارزش ذاتی می‌تواند راهنمای مناسبی برای انجام خرید و فروش‌هایی موفق‌تر در بازار باشد.
