اهرم مالی در بازار آتی چیست؟

همان‌طور که در مقاله «آشنایی با بورس کالا» نیز اشاره کردیم، خرید خودرو از بورس تنها روش سرمایه‌گذاری و فعالیت در بورس کالا نیست و این بازار ابزارهای متنوع دیگری نیز در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. معامله اوراق مشتقه مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله از مهم‌ترین زیرمجموعه‌های بورس کالا به‌شمار می‌روند و سرمایه‌گذاران باتجربه و البته ریسک‌پذیر می‌توانند با فعالیت در این بازار سود کسب کنند. همان‌طور که در مقالات قبل نیز گفتیم، بازار آتی مزایا و امکانات متعددی برای کسب سود دارد و وجود اهرم مالی در این بازار یکی از مهم‌ترین این موارد به‌شمار می‌رود.

ویدیوی اهرم مالی در بازار آتی چیست؟

مزایای فعالیت در بازار آتی

مزایای بازار آتی سبب می‌شود سرمایه‌گذاران بتوانند در یک بازار ریزشی در موقعیت فروش قراردادهای آتی قرار بگیرند و از ریزش قیمت‌ها سود کنند. علاوه بر این، بازار آتی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که از محل اختلاف قیمت‌ها در بازار نقدی و بازار آتی، سود بدون ریسک کسب کنند یا حتی با سرمایه‌ای چند برابر سرمایه و قدرت خرید خود وارد معامله شوند! از مزایای بازار آتی می توان به «دوطرفه بودن بازار»، «وجود اهرم مالی» و «آربیتراژ» اشاره کرد. لازم به ذکر است، پیش‌تر در مقاله «آربیتراژ چیست؟» مفهوم آربیتراژ را به دقت مورد بررسی قرار داده‌ایم و در این مقاله نیز قصد داریم اهرم مالی را به‌عنوان یکی از مزایای بازار آتی مورد بررسی قرار دهیم.

مفهوم اهرم مالی در بازار آتی

وجود اهرم در بازار آتی به افراد این امکان را می‌دهد که با چند برابر سرمایه و قدرت خرید اولیه خود وارد معامله شوند! به‌عنوان مثال تصور کنید قدرت خرید شما به اندازه 100 میلیون تومان است و با فرض کسب سود 50 درصدی در سرمایه‌گذاری مورد نظر خود، در پایان دوره سرمایه‌گذاری، ارزش سرمایه شما به 150 میلیون تومان می‌رسد. این در حالی است که اگر در بازاری با اهرم مالی سرمایه‌گذاری کنید، می‌توانید با همان 100 میلیون تومان وارد معامله‌ای با ارزش بالاتر شوید. برای درک بهتر کارکرد اهرم در بازار آتی، به مثال زیر توجه کنید.

اگر اهرم مالی در بازار آتی مربوط به یک دارایی مشخص، 5 باشد، شما می‌توانید با 100 میلیون تومان وارد معامله‌ای به ارزش 500 میلیون تومان شوید. حال اگر فرض کنیم سود شما در دوره سرمایه‌گذاری مانند حالت قبل همان 50 درصد باشد، در انتهای دوره سرمایه‌گذاری، یک سود 250 میلیون تومانی عایدتان خواهد شد. این در حالی است که پیش از استفاده اهرم مالی، سود این سرمایه‌گذاری تنها معادل 50 میلیون تومان بود.

نحوه محاسبه اهرم مالی در بازار آتی

برای محاسبه اهرم مالی در قرارداد آتی به اطلاعاتی از جمله وجه تضمین لازم برای هر قرارداد، قیمت هر گواهی سپرده یا هر واحد صندوق مورد نظر در بورس و تعداد گواهی در هر قرارداد نیاز داریم. وجه تضمین لازم برای هر قرارداد و تعداد گواهی در هر قرارداد را می‌توان از تابلو معاملات بازار آتی به‌دست آورد و برای رسیدن به قیمت هر واحد از دارایی مورد نظر در بورس نیز می‌توان به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc) مراجعه کرد. پس از دستیابی به اطلاعات مورد نظر، لازم است با ضرب تعداد گواهی در هر قرارداد در قیمت هر گواهی، ارزش هر قرارداد را به‌دست آورید.

به‌عنوان مثال اگر قیمت هر گواهی سپرده مبتنی بر یک دارایی فرضی در بورس 5000 تومان و تعداد گواهی سپرده در هر قرارداد آتی 1000 گواهی باشد، ارزش هر قرارداد با ضرب 5000 در 1000 معادل پنج میلیون تومان به‌دست می‌آید. حال اگر بورس وجه تضمین لازم برای قرارداد مورد نظر را معادل یک میلیون تومان اعلام کرده باشد، می‌توان با تقسیم ارزش قرارداد به وجه تضمین، میزان اهرم در معامله مورد نظر را به‌دست آورد؛ بنابراین در مثال ما، اهرم معادل 5 است و سرمایه‌گذار می‌تواند با 100 میلیون تومان سرمایه، وارد معامله‌ای به ارزش 500 میلیون تومان شود.

در نظر داشته باشید، وجه تضمین لازم (عددی که در مخرج کسر فوق قرار می‌گیرد) هر دو روز یک بار توسط بورس کالا تغییر می‌کند؛ بنابراین اهرم مالی قراردادهای فعال در بورس نیز تغییر خواهند کرد. در نظر داشته باشید برای مشاهده جزئیات هر قرارداد آتی یا تابلوی معاملات کافی است به سایت بورس کالا مراجعه کنید تا اطلاعات دیگری از قبیل نحوه محاسبه وجه تضمین، جریمه نکول (جریمه هر یک از طرفین در صورت عدم پایبندی به تعهدات خود در قرارداد) و البته کارمزد معاملات دست پیدا کنید.

نکاتی که باید در ارتباط با اهرم مالی در نظر بگیرید

همان‌طور که در مقاله «بازار آتی چیست؟» نیز اشاره کردیم، ورود به معاملات مرتبط با ابزار مشتقه، نیازمند برخورداری از سطح قابل توجهی از دانش مالی و سرمایه‌گذاری و البته ریسک‌پذیری بسیار است. توجه داشته باشید که در این معاملات باید توان پیش‌بینی دقیق روندهای بازار را داشته باشید تا بتوانید موقعیت درست را در معاملات بگیرید. به‌عنوان مثال اگر تصور می‌کنید قرار است بازار روند ریزشی در پیش بگیرد، با علم به این موضوع، در یک قرارداد آتی با قیمت اعمالی بالاتر از قیمت نقدی محصول مورد نظر در تاریخ سررسید، موقعیت فروش بگیرید؛ اما باید در نظر داشته باشید، درصورتی که پیش‌بینی شما اشتباه باشد، با توجه به الزامی که قراردادهای آتی ایجاد می‌کنند متحمل زیان خواهید شد و بسیار مهم است با علم کافی وارد این معاملات شوید.

علاوه بر این ریسک دیگر بازار آتی مربوط به استفاده از اهرم مالی در این بازار است؛ چرا که اهرم همان‌طور که می‌تواند سود شما را در معامله تا چند برابر افزایش دهد، می‌تواند زیان سرمایه‌گذاری شما را نیز زیاد کند. با در نظر گرفتن این نکته می‌توان چنین نتیجه گرفت که پیش از ورود به بازار آتی و استفاده از اهرم مالی در این بازار، بسیار اهمیت دارد که از سطح دانش مالی و سرمایه‌گذاری خود اطمینان داشته باشید. برای این‌کار می‌توانید از طریق شرکت در دوره‌های آموزش بورس مرتبط با بازار آتی، مهارت و دانش خود را در این زمینه افزایش دهید و با اطمینان وارد معاملات آتی شوید.

پیشنهاد مطالعه: « بهترین استراتژی‌های معاملاتی در بازار آتی »

جمع‌بندی

زمانی که صحبت از بورس کالا به میان می‌آید، اکثر افراد صرفا به بازار فیزیکی بورس کالا و امکاناتی از قبیل خرید خودرو از بورس یا خرید سیمان در بورس فکر می‌کنند. این در حالی است که بورس کالا ابزارهای نوین مالی بسیاری در اختیار سرمایه‌گذاران، تولید کنندگان و تمام فعالین بازار قرار می‌دهد تا بتوانند ضمن خریداری محصولات مورد نیاز خود از این بازار با قیمت رقابتی، به شیوه‌های مختلف نیز در این بازار سود به‌دست آورند. قراردادهای آتی یکی از مهم‌ترین این ابزارها هستند که هم برای سرمایه‌گذاران فرصت‌های کسب سود متنوع ایجاد می‌کنند و هم به تولیدکنندگان به‌نحوی امکان پیش‌فروش محصولات خود و تامین مالی را می‌دهند. این در حالی است که ورود به این بازار نیازمند برخورداری از سطح بالایی از دانش مالی است که می‌توان با شرکت در دوره‌های آموزش بورس به‌دست آورد. با این‌حال فراموش نکنید برای فعالیت موفق در بازار آتی و استفاده از مزایای این بازار مانند اهرم مالی، لازم است از درجه بالایی از ریسک‌پذیری نیز برخوردار باشید.