بازار مالی(Financial Markets) چیست؟
بازارهای مالی از مهم‌ترین ارکان در اقتصاد هر کشوری محسوب می‌شوند. بازارهای مالی منافع مشترکی را میان مردم، دولت و بخش خصوصی ایجاد میکنند. این مثلث می‌تواند برای همه بازیگران سودآور باشد. سرمایه‌گذاری و تامین مالی اصلی‌ترین اهداف بازارهای مالی هستند.
بازار مالی چیست؟
بازار مالی یا Financial Market به هر نوع بازاری گفته میشود که در آن اوراق بهادار، انواع کالاها و سایر دارایی‌ها مانند صندوق سهامی در آن معامله میشود. بازارهای مالی می‌توانند بزرگ، متوسط یا کوچک باشند. به طور مثال در ایران بازار سرمایه شامل بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالا و بورس انرژی است که هر یک از بازارها محلی برای انواع مشخصی از دارایی‌ها و اوراق بهادار است.
بازارهای مالی به کسبوکارها، سرمایهگذاران، دولتها و اشخاص کمک میکنند منابع مالی را جذب یا سرمایه‌گذاری کنند. بازارهای مالی به تخصیص بهینه منابع در اقتصاد کمک میکنند، زیرا امکان دسترسی به سرمایه را برای افراد، شرکتها و دولتها فراهم میآورند. همچنین، امکان انتقال ریسک بین سرمایهگذاران مختلف را فراهم کرده و به ارزش گذاری دارایی‌ها بر اساس عرضه و تقاضا کمک میکنند.
انواع بازارهای مالی
بازارهای مالی را می‌توان به صورت زیر تقسیم‌بندی کرد:
با وجود تقسیم‌بندی فوق، تمامی بازارها می‌توانند در یک یا چند بازار واحد نیز فعالیت کنند. به طور مثال در بورس اوراق بهادار تهران، سهام، اوراق درآمد ثابت، اوراق مشتقه معامله میشود:
-
بازار سهام
بازار سهام یا Stock Market بازاری است که شرکتها با انتشار سهام، منابع مالی جذب میکنند و سرمایهگذاران می‌توانند مالکیت بخشی از شرکتها را به دست آورند. بورس تهران در ایران به بازار سهام مشهور بوده و بازارهایی مانند Nasadq, NYSE, S&P 500 و … در آمریکا نیز از بازارهای مطرح سهام محسوب می‌شوند.
-
بازار اوراق قرضه
دولتها، شرکتها و نهادها برای تامین سرمایه مورد نیاز، اوراق قرضه یا اوراق درآمد ثابت منتشر میکنند. بخش عمده داراییهای صندوق درآمد ثابت را اوراق قرضه دولتی که در ایران اوراق اخزا نامیده میشود، تشکیل می‌دهند.
-
بازار کالا
بازار کالا یا Commodities Market بازاری است که در آن انواع کالاهای صنعتی و کشاورزی معامله میشود. بورس کالای ایران یک نمونه از بازار کالا است که زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند. همچنین، صندوق طلا یک نمونه از اوراق بهاداری است که در بورس کالا معامله میشود.
-
بازار ارز یا فارکس
بازار ارز خارجی یا فارکس یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی در اقتصاد جهانی و اقتصاد کشورها محسوب میشود. در جهان بازاری تحت عنوان Forex یا Foreign Exchange Market وجود دارد که تمامی افراد می‌توانند به صورت اعتباری از خرید و فروش ارزهای مختلف درآمد کسب کنند. در ایران، بازار ارز به صورت رسمی و غیررسمی عمدتا با انجام معاملات اسکناس دلار آبی یا سفید و سایر ارزهای خارجی انجام میشود.
-
بازار مشتقه
بازار مشتقه یکی از مهم‌ترین ارکان‌های بازارهای مالی محسوب میشود. بازار مشتقه با استفاده از اوراق بهاداری مانند اختیار معامله، قرارداد آتی، پیمان آتی و سوآپ نقش مهمی در پوشش ریسک داراییهای مختلف مانند سهام، صندوق اهرمی و… دارند.
کلام پایانی
بازارهای مالی یکی از پایه‌های اساسی اقتصاد هر کشور به شمار می‌روند و نقش مهمی در رشد، توسعه و پایداری اقتصادی ایفا میکنند. این بازارها بستری برای تأمین مالی و سرمایه‌گذاری فراهم میآورند که در آن منابع بین مردم، دولت و بخش خصوصی به‌گونه‌ای کارآمد تخصیص می‌یابد.
در بازارهای مالی، انواع دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها و ابزارهای مشتقه معامله می‌شوند. این بازارها به تخصیص بهینه سرمایه، انتقال ریسک، کشف قیمت دارایی‌ها و افزایش شفافیت کمک میکنند. در نهایت، آشنایی با ساختار و عملکرد بازارهای مالی برای سرمایهگذاران، تصمیم‌گیرندگان اقتصادی و عموم مردم، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در مسیر رشد مالی و اقتصادی است.
