سبدگردانی در بورس چیست؟
سرمایه‌گذاری در بورس مانند هر فعالیت دیگری، نیازمند کسب دانش و صرف وقت کافی است. افرادی که بدون دانش کافی یا صرف زمان لازم جهت بررسی بازار، اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، عموماً با ضرر مواجه شده و بخشی از دارایی‌های خود را از دست می‌دهند. این افراد می‌توانند از روش‌های غیرمستقیمی مانند «صندوق‌های سرمایه‌گذاری» و «سبدگردانی در بورس» استفاده کنند.
ویدیوی سبدگردانی در بورس چیست؟
چگونه می‌توان بدون دانش و صرف زمان در بورس سرمایه‌گذاری کرد؟
سرمایه‌گذاری در بورس صرفاً به سرمایه‌گذاری مستقیم محدود نمی‌شود. افرادی که تمایل به فعالیت در این بازار را دارند، می‌توانند از روش «سرمایه‌گذاری غیرمستقیم» استفاده کنند. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری و خدمات سبدگردانی اختصاصی است. لازم به ذکر است، پیش‌تر در مقاله «تفاوت سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم در بورس» در ارتباط با این شیوه‌های سرمایه‌گذاری و مشخصات هر یک صحبت کرده‌ایم.
در سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، مدیریت دارایی و سرمایه‌گذاری در بورس توسط شرکت‌هایی انجام می‌شود که مجوزهای لازم را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کرده‌اند و توسط افراد حرفه‌ای و متخصص مدیریت می‌شوند.
سرمایه‌گذاری غیرمستقیم
در سرمایه‌گذاری غیرمستقیم افرادی که زمان یا دانش کافی برای تحلیل و بررسی بازار را ندارند، مدیریت دارایی خود را به شرکت‌هایی که توسط افراد حرفه‌ای مدیریت می‌شوند، می‌سپارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری و خدمات سبدگردانی در بورس که به‌صورت اختصاصی توسط شرکتهای دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود، دو مورد از اصلی‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس هستند. برای آشنایی با دو روش مستقیم و غیرمستقیم سرمایه گذاری در بورس مقاله «تفاوت سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم» را مطالعه کنید.
مزایای سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس
ازجمله مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم می‌توان به مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، نقدشوندگی بالا و تنوع در روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری اشاره کرد. تنوع روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم باعث می‌شود افراد با سرمایه‌های مختلف و با درجات ریسک‌پذیری متفاوت، گزینه مناسبی خود را بیابند.
مزایایی که تا اینجا گفته شد، بین سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بورسی و سبدگردانی در بورس، مشترک هستند. اما مواردی مانند سرمایه‌گذاری اختصاصی متناسب با درجه ریسک‌پذیری هر سرمایه‌گذار، ارائه گزارشات منظم از نحوه عملکرد سبد و امکان تعیین بازدهی مورد انتظار توسط سرمایه‌گذار، از مزایای سبدگردانی در بورس به شمار می‌روند. در نظر داشته باشید برای انتخاب بهترین گزینه سرمایه‌گذاری، بهتر است از مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس استفاده کنید.
سبدگردانی در بورس
سبدگردانی در بورس، چیدمان صحیح دارایی‌ها در قالب یک سبد مشخص است. مالکیت این سبد متعلق به سرمایه‌گذار بوده و سبدگردان وظیفه خرید و فروش و مدیریت آن را بر عهده دارد. بنابراین می‌توان گفت سبدگردان شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع، به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار برای سرمایه‌گذار می‌پردازد. به سبدگردانی، مدیریت پرتفوی نیز گفته می‌شود. هرگونه تصمیم‌گیری برای خرید یا فروش اوراق‌بهادار با هدف اداره پرتفوی مشتری توسط شخص دیگر را مدیریت پرتفوی و شخص تصمیم‌گیرنده را مدیر پرتفوی می‌نامند. منظور از سبد اختصاصی، مجموع دارایی‌های موضوع سبدگردانی (اعم از وجه نقد، سهام، اوراق خزانه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق سکه بهار آزادی و …) است که به مشتری معینی تعلق دارد.
آیا شرکت سبدگردان یک نهاد قانونی است؟
در آذرماه سال 1384، برای مدیریت بهتر وجوه مردم، نهاد مالی جدیدی به نام «سبدگردان» به‌عنوان نهادی واسط معرفی شد. شرکتهای سبدگردان مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت می‌کنند و در چارچوب قوانین حاکم بر بازار اجازه فعالیت و مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس را دارند. جهت مشاهده شرکتهای سبدگردان مجاز که مجوزهای لازم برای سبدگردانی اختصاصی در بورس را دریافت کرده‌اند می‌توانید به سایت سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه کنید.
تفاوت‌صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سبدگردانی چیست؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی هستند که با جمع‌آوری دارایی‌های خرد افراد، اقدام به سرمایه‌گذاری در شرکتهای مختلف می‌کنند. به عبارتی این صندوق‌ها امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ کم را نیز برای افرادی که دانش و وقت کافی جهت فعالیت در این بازار را ندارند، فراهم می‌کنند.
اما سبدگردانی روشی از سرمایه‌گذاری است که در آن شرکت‌هایی که مجوزهای لازم جهت خرید و فروش سهام، مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس و مدیریت دارایی افراد را از سازمان بورس کسب کرده‌اند، اقدام به سرمایه‌گذاری اختصاصی برای افراد می‌کنند. سبدگردانی برای افرادی مناسب است که قصد سرمایه‌گذاری با مبالغ بالا و به صورت اختصاصی را دارند.
بنابراین می‌توان گفت صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام به سرمایه‌گذاری کلی با جمع‌آوری مبالغ خرد افراد می‌کنند، اما شرکتهای سبدگردان به صورت اختصاصی برای متقاضیان سرمایه‌گذاری می‌کنند.
در واقع می‌توان این دو روش سرمایه‌گذاری را در بسیاری از موارد همچون بهره‌مندی از مدیریت حرفه‌ای دارایی، استفاده از تجارب، دانش و توانمندی‌های متخصصان خبره، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس، افزایش احتمال کسب بازده بالاتر و موارد از این دست مشابه دانست. تفاوت عمده این دو روش به انتظارات از سرمایه‌گذاری، دوره مدنظر جهت سرمایه‌گذاری و شناخت شخص سرمایه‌گذار نسبت به بازار سرمایه باز می‌گردد. برای درک دقیق‌تر تفاوت‌های این دو شیوه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس می‌توانید مقاله «تفاوت سبدگردانی و صندوق سرمایه‌گذاری» را مطالعه کنید.
سبدگردانی به چه صورتی انجام می‌شود؟
اگر فردی قصد سرمایه‌گذاری به روش سبدگردانی اختصاصی داشته باشد، باید به یکی از شرکتهای سبدگردانی مجاز مراجعه کند. برای شروع سبدگردانی باید قراردادی بین سرمایه‌گذار و سبدگردان منعقد شود. در این قرارداد مواردی از قبیل شرایط سبدگردانی ، مبلغ سرمایه‌گذاری، مدت سبدگردانی، کارمزد سبدگردانی و… تعیین می‌شود. پس از عقد قرارداد، سرمایه‌گذار باید برای شروع سبدگردانی، کدی اختصاصی به نام کد سبدگردانی دریافت کند. بنابراین کلیه معاملات بر روی کد سبدگردانی فرد صورت می‌گیرد. همچنین فرد می‌تواند سهام موجود در سبد اختصاصی خود را با اختلاف زمانی یک هفته‌ای از این طریق مشاهده نماید.
کارمزد سبدگردانی
سبدگردان‌ها برای انجام فعالیت خود، از سرمایه‌گذار کارمزد دریافت می‌کنند. البته این کارمزد شرایط خاص خود را دارد و بسته به نوع قرارداد افراد ممکن است متفاوت باشد. با توجه به اینکه طبق قانون سبدگردان‌ها اجازه تضمین سود به سرمایه‌گذار را ندارند، عموماً جهت رضایت خاطر سرمایه‌گذاران شرایط خاصی برای کارمزد خود لحاظ می‌کنند. عموما سبدگردان‌ها تنها در صورتی کارمزد دریافت می‌کنند که میزان سود کسب شده در مدت سبدگردانی بالاتر از سود متعارف بانکی باشد. یعنی در صورتی‌که سبدگردان نتواند بازدهی بیشتر از نرخ سود سپرده بانکی را کسب کند، عملا کارمزدی از سرمایه‌گذار دریافت نمی‌کند. در واقع کارمزد سبدگردان به صورت درصدی از سود مازاد بر نرخ سود سپرده کوتاه‌مدت بانکی تعریف می‌شود. همچنین طبق قانون در صورتی که سرمایه‌گذاری منجر به ضرر شود، کل میزان ضرر حاصل شده متعلق به سرمایه‌گذار است و سبدگردان خسارتی از این بابت پرداخت نمی‌کند.
مثال سبدگردانی
با ذکر یک مثال شرایط سبدگردانی را تشریح می‌کنیم. فرض کنید سرمایه‌گذار قصد سبدگردانی اختصاصی با مبلغ 1 میلیارد تومان به مدت یک سال را داشته باشد. پس از گذشت یک سال، مبلغ دارایی به 2 میلیارد تومان افزایش یافته است. بنابراین سود این سبدگردانی 1 میلیارد تومان است. فرض کنید که در قرارداد سبدگردانی، میزان کارمزد سبدگردان 20 درصد توافق شده باشد. همچنین این میزان پس از کسر 20 درصد سود معادل سود متعارف بانکی توافق شده باشد. در این صورت با توجه به قرارداد سبدگردانی، مبلغ 200 میلیون تومان از 1 میلیارد سود حاصله که معادل همان 20 درصد سود متعارف بانکی است، کسر می‌شود. بدین ترتیب سود خالص سبدگردانی مبلغ 800 میلیون تومان است. از این مبلغ 20 درصد که معادل 160 میلیون تومان است، به عنوان کارمزد سبدگردان محاسبه می‌شود و 840 میلیون تومان سود خالص سرمایه‌گذار از این سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذار تعلق می‌گیرد.
در حالت دیگر اگر نتیجه سرمایه‌گذاری ضرر باشد، طبق قانون کل ضرر حاصله برای سرمایه‌گذار محسوب می‌شود و سبدگردان در این ضرر مشارکتی ندارد و خسارتی پرداخت نمی‌کند.
آیا سبدگردانی در بورس سود تضمین شده دارد؟
هیچ‌کدام از خدمات ارائه‌شده توسط شرکتهای سبدگردانی که شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی است، سود تضمین‌شده ندارند؛ اما باتوجه به اینکه کارمزد مبتنی بر عملکرد سبدگردان در گرو بازدهی سبد دارایی سرمایه‌گذار است، سرمایه‌گذاران می‌توانند اطمینان داشته باشند که سبدگردان بهترین عملکرد ممکن را در مدیریت دارایی آنها ارائه می‌دهد.
فرایند نظارت بر عملیات سبدگردانی در بورس
هر سبد (پرتفو) یک امین سبد هم دارد که معمولا یک موسسه حسابرسی این وظیفه را می‌پذیرد. امین سبد با دسترسی به نرم افزار سبدگردانی وظیفه نظارت بر رعایت قوانین و مقررات توسط سبدگردان را به عهده دارد. هر زمان که سبدگردان از چهارچوب قرارداد با سرمایه‌گذار خارج شود، امین سبد طی نامه‌ای موارد را به استحضار سازمان بورس می‌رساند. سازمان بورس هم مطابق مقررات با سبد گردان برخورد می‌کند.
محدودیت‌‌های سبدگردانی در بورس
از آنجا که سبدگردانی، مدیریت اختصاصی دارایی‌های اشخاص بوده و هزینه بالاتری نسبت به سایر خدمات قابل ارائه از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارد، شرکتهای سبدگردان مبلغی را به‌عنوان حداقل سرمایه مورد نیاز برای پذیرش لحاظ می‌کنند.(بعنوان مثال بیشتر از ۵ میلیارد تومان) از سوی دیگر به دلیل شرایط خاص قراردادهای سبدگردانی این خدمت الزاماً مناسب تمامی سرمایه‌گذاران نیست. زیرا مدت زمان قرارداد یک سال بوده و در صورت خروج پیش از دوره اتمام قرارداد محدودیت‌هایی در زمان خروج اعمال خواهد شد. علاوه بر این، دید بلندمدت متقاضی استفاده از این خدمت در کنار شناخت نسبی او از سازوکار بازار سرمایه پیش نیازهای دیگری است که عدم وجود آنها امکان ارائه خدمات در این حوزه را محدود می‌کند.
حداقل مبلغ سرمایه جهت سبدگردانی
شرکت های سبدگردان، عموماً برای شروع سبدگردانی، مبلغی را به عنوان حداقل مبلغ سرمایه جهت سبدگردانی در بورس اعلام می‌کنند. این مبلغ در شرکتهای مختلف متفاوت است؛ به‌عنوان مثال حداقل سرمایه مورد نیاز برای استفاده از خدمات سبدگردانی شرکت سبدگردان فارابی معادل یک میلیارد تومان است. با توجه به اینکه سرمایه‌ها توسط تیم حرفه‌ای و با دانش بالا مدیریت می‌شود، عموماً هزینه‌های جاری شرکت سبدگردان زیاد است. بنابراین برای این شرکت‌ها، سبدگردانی با مبالغ پایین‌تر صرفه اقتصادی ندارد و به همین دلیل حداقل میزان سرمایه جهت سبدگردانی را لحاظ می‌کنند.
کارمزد سبدگردانی در بورس
کارمزد دریافتی شرکت سبدگردان از دو قسمت کارمزد ثابت و کارمزد مبتنی بر عملکرد تشکیل شده است.
کارمزد ثابت: این بخش از کارمزد ارتباطی به نحوه عملکرد شرکت سبدگردان و پرتفوی شما ندارد و فارغ از عملکرد سبد دارایی تحت مدیریت سبدگردان، از شما دریافت می‌شود. در خدمات سبدگردانی فارابی، بسته به طرحی که برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنید، این مقدار بین صفر تا 2 درصد متغیر است.
کارمزد مبتنی بر عملکرد: این نوع از کارمزد که به‌نوعی سهم سود مشارکتی شرکت سبدگردان را نشان می‌دهد، تنها در صورتی از شما دریافت می‌شود که بازدهی سبد دارایی شما بیش از حداقل بازدهی پیش‌بینی‌شده توسط سبدگردان باشد. سهم سود مشارکتی سبدگردان نیز، هنگام عقد قرارداد سبدگردانی مشخص می‌شود.
سبدگردانی در بورس توسط کارگزاری فارابی
شرکت سبدگردان فارابی با ارائه خدمات متنوع، برای گروه‌های مختلف سرمایه‌گذاران با هر میزان سرمایه و درجات متفاوت ریسک‌پذیری، گزینه‌های خاص سرمایه‌گذاری طراحی کرده است. درواقع با استفاده از خدمات سبدگردانی در بورس، می‌توانید با سپردن مسئولیت سرمایه‌گذاری خود به افراد متخصص، شاهد رشد دارایی‌های خود باشید.
در خدمات سبدگردان فارابی، یک متخصص سرمایه‌گذاری، به‌صورت اختصاصی مسئولیت سرمایه‌گذاری شما را به عهده می‌گیرد. برای استفاده از این خدمات، پس از دریافت مشاوره سرمایه‌گذاری، می‌توانید نسبت به انتخاب یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری در سبدگردان اقدام کنید.
در صورتی که تمایل به کسب اطلاعات بیشتر درباره سبدگردانی اختصاصی کارگزاری فارابی با شرایط ویژه و مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس را دارید، می‌توانید به سایت شرکت سبدگردان فارابی مراجعه کنید یا با شماره 1561 داخلی 3 تماس بگیرید.
مشاوره سرمایه گذاری در بورس
مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس، تنها مختص متقاضیان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم نیست؛ بلکه تمام فعالین این بازار می‌توانند به هدف بهینه‌سازی سبد دارایی خود یا انتخاب بهترین روش سرمایه‌گذاری در این بازار از مشاوره سرمایه‌گذاری بهره ببرند. همان‌طور که می‌دانید شیوه‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارد؛ اما نمی‌توان گزینه‌ای یکسان را به تمام علاقه‌مندان ورود به بازار سرمایه پیشنهاد داد. علت این مسئله از آن‌رو است که هرکدام از گزینه‌های سرمایه‌گذاری در این بازار برای گروهی خاص از سرمایه‌گذاران مناسب است. بنابراین لازم است پیش از تصمیم‌گیری در خصوص حوزه‌ای که قصد دارید در آن سرمایه‌گذاری کنید، نسبت به مقایسه گزینه‌های مختلف از طریق دریافت مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس، اقدام کنید.
به‌عنوان‌مثال، اگر قصد سرمایه‌گذاری در سبدگردان فارابی را داشته باشید، با توجه به سرمایه‌ای که در اختیار دارید، گزینه‌های مختلفی با بازدهی‌های انتظاری متفاوتی پیش روی شما قرار دارد؛ با توجه به تنوع گزینه‌های پیش رو برای سرمایه‌گذاری، اهمیت دریافت مشاوره سرمایه‌گذاری آشکار می‌شود. همچنین درصورتی‌که سرمایه در اختیار شما کمتر از حداقل سرمایه موردنیاز برای استفاده از خدمات سبدگردانی در بورس کارگزاری فارابی باشد، می‌توانید همچنان از خدمات رایگان مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس این کارگزاری استفاده کنید.
