صندوق بخشی (Sector Fund) چیست؟

بدون شک مهم‌ترین هدف از سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی کسب بالاترین میزان بازدهی مورد نظر است. سرمایه‌گذاران همواره در جستجوی بازارها و دارایی‌هایی هستند که کسب بیشترین‌ سود را برای آن‌ها، محقق سازد. با وجود اینکه سرمایه‌ گذاری در بورس گزینه مناسبی محسوب می‌شود. اما، برخی از صنایع معمولا بازدهی بالاتری نسبت به شاخص‌های مختلف بورسی دارند و «صندوق بخشی» می‌تواند رشد سرمایه از طریق سرمایه گذاری اختصاصی در یک صنعت خاص را ممکن سازد.  

صندوق بخشی یا Sector Fund چیست؟

صندوق سرمایه‌گذاری بخشی که با عنوان «صندوق تخصصی» نیز شناخته می‌شود، از انواع صندوق‌های مشترک یا قابل معامله ETF است که سرمایه‌گذاری خود را با تمرکز روی سهام شرکت‌های موجود در یک صنعت خاص، انجام می‌دهد. 

صندوق‌های بخشی می‌توانند در صنایع مختلفی سرمایه‌گذاری کنند. از جمله این صنایع می‌توان به صنعت فلزات اساسی، پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی، انرژی، املاک و مستغلات، غذا، سیمان، دارو و… اشاره کرد. 

صندوق بخشی فارابی به عنوان اولین صندوق بخشی ETF سبدگردان فارابی به زودی پذیره نویسی خواهد شد. برای آشنایی بیشتر با این صندوق می‌توانید مقاله «صندوق بخشی فلز فارابی» را مطالعه کنید.

سرمایه‌گذاری بخشی، پتانسیل کسب بازدهی بالاتر 

صندوق‌های بخشی بر خلاف صندوق سهامی، اکثر دارایی‌های خود را در سهام شرکت‌های موجود در یک صنعت سرمایه‌گذاری می‌کند. برخی از صنایع در چرخه صنعت با عنوان «صنایع رشدی» محسوب می‌شوند. صنایع رشدی، معمولا پتانسیل بیشتری در کسب بازدهی نسبت به بازار را دارند. در حقیقت، بر اساس چرخه‌های تجاری می‌توان صنایع را به سه دسته رشدی، فصلی و تدافعی تقسیم‌بندی کرد. 

صنایع رشدی

به صنایعی در اقتصاد «صنعت رشدی» گفته می‌شود که در مقایسه با سایر صنایع، می‌توانند بازدهی بالاتری کسب کنند. معمولا صنایع تکنولوژی محور که محصولات خود را با تکنولوژی‌های جدید و منحصر به فرد تولید می‌کنند در دسته صنایع رشدی قرار می‌گیرند. شرکت‌های اپل (Apple) و تسلا (Tesla) نمونه‌ای از شرکت‌هایی هستند که جزء صنایع رشدی به‌ شمار می‌آیند.

در بازار سرمایه ایران، برخی از صنایع معمولا نسبت به بازار بیشتر رشد می‌کنند. بهعنوان مثال یکی از صنایع پیشرو در بازار سرمایه صنعت فلزات اساسی است. صندوق فلز فارابی که یک صندوق بخشی در صنعت فلزات اساسی است، می‌تواند به عنوان گزینه مناسبی جهت سرمایه‌گذاری در این صنعت باشد.

صنایع فصلی

این صنایع گروهی از کسب و کارها را شامل می‌شود که بخش زیادی از درآمد آن‌ها در فصول خاصی از سال حاصل می‌شود. به طور مثال صنعت گردشگری و کشاورزی از نمونه‌های صنایع فصلی هستند. 

صنایع تدافعی

این دسته از صنایع نسبت به نوسانات اقتصادی مثل دوره‌های رکود و رونق بی‌تفاوت هستند. به عبارتی در هر شرایطی تقاضا برای این نوع از صنایع وجود دارد. از نمونه صنایع تدافعی می‌توان به صنعت غذایی اشاره کرد.

امتیاز‌های سرمایه‌گذاری در صندوق بخشی

صندوق سرمایه گذاری بخشی دارای ویژگی‌های خاصی است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

۱. بر اساس روند بازار می‌توان صندوق‌های بخشی را به دو دسته تهاجمی و تدافعی تقسیم کرد. با توجه به چرخه‌های تجاری که پیش‌تر اشاره شد، زمانی که بازار روند صعودی دارد صندوق‌های بخشی تهاجمی بیش‌تر از بازار رشد می‌کنند. در طرف مقابل، زمانی که بازار در رکود به‌سر می‌برد، صندوق‌های بخشی تدافعی بازدهی بالاتری را نسبت به بازار کسب می‌کنند.

۲. در شرایط خاص اقتصادی، تقاضا در برخی از صنایع افزایش پیدا کرده و در نتیجه، این صنایع با بازدهی بالاتری نسبت به سایر صنایع رو‌به‌رو می‌شوند. بنابراین، از صندوق‌های بخشی می‌توان به عنوان ابزاری جهت محافظت از سرمایه در شرایط مختلف بازار (رونق و رکود) استفاده کرد.

۳. صندوق‌های بخشی می‌توانند باعث تنوع‌بخشی به سبد دارایی (پرتفوی) شوند. این صندوق‌ها امکان سرمایه‌گذاری تخصصی در صنایع مختلف را دارند و تشکیل سبدی از انواع صندوق بخشی، علاوه بر اینکه ریسک‌های سرمایه‌گذاری در یک صنعت را کاهش می‌دهد، پتانسیل کسب بازدهی مناسب در سایر صنایع را هم افزایش می‌دهد.

۴. در بازار، سرمایه‌گذارانی با سلایق مختلف وجود دارد و  برخی از آن‌ها تمایل دارند در صنعت مورد علاقه خود سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین، صندوق‌ بخشی امکان سرمایه‌گذاری برای سلیقه‌های متفاوت را فراهم می‌سازد.

ریسک‌های سرمایه‌گذاری در صندوق بخشی

با وجود اینکه صندوق بخشی دارای مزایای مختلفی است. اما، ریسک‌هایی در رابطه با سرمایه‌گذاری در آن‌ها وجود دارد که بهتر است آن‌ها را در نظر گرفت:

۱. سبد دارایی صندوق‌ بخشی در مقایسه با صندوق‌های سهامی، مختلط و شاخصی دارای تنوع کم‌تری است. به طور مثال صندوق‌ سهامی امکان سرمایه‌گذاری در سهام صنایع مختلف را داشته و از همین جهت تنوع‌پذیرتر است. در صورتی که صندوق بخشی طبق اساس‌نامه می‌بایست حداقل ۷۰ درصد از کل دارایی‌های خود را به سهام شرکت‌های موجود در یک صنعت اختصاص دهد.

۲. با توجه به امکان شکل‌گیری شرایط خاص در اقتصاد و در یک صنعت، نوسانات احتمالی در صنایع مختلف می‌تواند بازدهی یک صندوق بخشی را تحت تاثیر قرار دهد. به طور مثال برخی از صنایع درگیر قیمت‌گذاری دستوری شده و ممکن است بازدهی ‌آن‌ها دچار افت شود. برخی دیگر از صنایع نیز تحت تاثیر نوسانات قیمت‌ جهانی محصول تولیدی، ممکن است با نوسان مواجه شوند.

صندوق‌های بخشی نقش مهمی در ایجاد تنوع‌ گزینه‌های سرمایه گذاری در بورس ایفا کرده و منجر به جذب سرمایه‌گذاران با سلایق مختلف می‌شوند. با وجود اینکه این صندوق‌ها جدیدا وارد بازار سرمایه ایران شده‌اند، اما در بازارهای بورس اقتصاد‌های برتر جهان، جایگاه ویژه‌ای دارند. دارایی تحت مدیریت ۸ صندوق بخشی قابل معامله ETF برتر در ایالات متحده آمریکا بیش از ۶۷۰ میلیون دلار است که نشان از محبوبیت این صندوق‌ها دارد.

نکته‌ای که بهتر است در رابطه با صندوق بخشی در نظر گرفت شناخت صنایع مختلف، ارزیابی ریسک‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت یا صنایع مورد نظر است. همچنین، سرمایه‌ گذاری در صندوق بخشی با افق زمانی بلند‌مدت می‌تواند بازدهی مناسب‌تری را برای سرمایه‌گذاران محقق کند.

در پایان، صندوق‌های بخشی نیز مانند سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای مدیریت فعال و حرفه‌ای بوده و تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.