صندوق چند کالایی چیست؟

کالا قدیمی‌ترین ابزار تجارت از گذشته تاکنون بوده است و کوچک‌ترین تغییرات در نرخ تورم می‌تواند به صورت مستقیم در برخی از کالاهای مصرفی مثل محصولات کشاورزی تاثیرگذار باشد. یکی از بهترین‌ راه‌های حفظ سرمایه در برابر تورم می‌تواند تشکیل سبد دارایی از انواع کالاها باشد. صندوق‌های چند کالایی با سرمایه‌گذاری در انواع گواهی‌های سپرده کالایی این کار را انجام می‌دهند. بنابراین با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها به راحتی می‌توان پرتفویی مناسب از کالاهای ارزشمند تشکیل داد. در این مقاله با صندوق چند کالایی بیشتر آشنا خواهید شد.

صندوق چند کالایی چیست؟

صندوق چند کالایی یا Multi Commodity Fund با اختصاص بخش زیادی از کل دارایی‌ها به چندین نوع گواهی سپرده کالایی مانند زعفران، برنج، پسته، زیره، طلا، نقره، نفت، شکر و… ضمن تنوع‌بخشی به سبد دارایی و توزیع ریسک در کالاهای مختلف، می‌تواند پرتفوی قابل اطمینانی در برابر ریسک‌های ناشی از تغییرات قیمتی در کالاهای مختلف باشد. ساختار این صندوق‌ها می‌تواند به صورت قابل معامله (ETF) یا مبتنی بر صدور و ابطال باشد.

انواع کالاها در صندوق چند کالایی

کالاها را می‌توان بر اساس نوع، ماهیت و کاربرد به دو نوع کالای کشاورزی و کالای غیر کشاورزی تقسیم‌بندی کرد:

کالای کشاورزی (Agri-Commodity)

این نوع از کالاها مبتنی بر محصولات کشاورزی و دامپروری هستند و از مهم‌ترین کالاهای این گروه می‌توان به انواع غلات، لبنیات و… اشاره کرد. این محصولات در بازارهای بورس کالا و آتی در جهان معامله‌ می‌شوند. قیمت این کالاها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در تصاویر زیر می‌توانید چندین نمونه از معاملات این نوع از کالاها را در بازارهای جهانی مشاهده کنید:

همانطور که مشاهده می‌کنید محصولاتی مانند کاکائو، قهوه، شکر، چوب، آب پرتقال و انبه در دسته‌کالاهای نرم یا Soft Commodities قرار می‌گیرند. 

در جدول فوق نیز می‌توانید قیمت و روند معاملات انواع غلات مثل گندم، برنج، ذرت، سویا و جو را مشاهده کنید.

در جدول فوق نیز می‌توانید آماری از انواع معاملات گوشت دام را مشاهده کنید. در حقیقت، در بازارهای جهانی کالاهای مبتنی بر محصولات کشاورزی دارای تنوع بالایی هستند.

کالای غیر کشاورزی (Non-Agri Commodity)

این نوع از کالاها معمولا مبتنی بر منابع قابل استخراج یا طبیعی هستند. از جمله‌ کالاهای غیر کشاورزی می‌توان به طلا، انواع فلزات، نفت، میعانات گازی و… اشاره کرد. در حقیقت، کالاهای غیر کشاورزی را می‌توان به دو گروه فلزات و انرژی تقسیم کرد.  

ترکیب دارایی صندوق‌های چند کالایی

همانطور که پیش‌تر اشاره شد ترکیب دارایی صندوق چند کالایی ترکیبی از انواع گواهی‌های سپرده کالایی پیوسته، قراردادهای آتی و اختیار معامله است. در حقیقت، پرتفوی صندوق شامل طیف متنوعی از کالاها با ماهیت متفاوت بوده که باعث به حداکثر رسیدن بازدهی و حداقل شدن ریسک می‌شود. زیرا، کالاهای کشاورزی مثل برنج رابطه مستقیمی با افزایش یا کاهش تورم دارند، اما کالایی مانند نفت خام وابستگی زیادی به قیمت جهانی نفت و میزان عرضه تقاضا دارد. بنابراین، مدیریت بهینه پرتفوی در اختصاص دارایی‌ها در شرایط مناسب به کالاهای متنوع، می‌تواند صندوق را در رسیدن به اهداف اصلی خود یعنی کسب حداکثر بازدهی و به حداقل رساندن ریسک‌‌ها، نزدیک کند. 

صندوق‌های مبتنی بر استراتژی چند کالایی، جایگاه ویژه‌ای در بازارهای سرمایه دارند. در نمودار زیر می‌توانید ترکیب دارایی یکی از بهترین صندوق‌های کالایی قابل معامله یا ETF در جهان یعنی، صندوق First Trust Global Tactical Commodity Strategy Fund  را مشاهده کنید:

همانطور که مشاهده می‌کنید ترکیب دارایی متوازنی در کالاهای کشاورزی و غیرکشاورزی در این صندوق وجود دارد. در حقیقت، استراتژیست‌های سرمایه‌گذاری در بازار کالا و همچنین بازار آتی، از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری متنوعی مثل توزیع تقویمی و توزیع کالایی در جهت مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه استفاده می‌کنند.

طبق امید‌نامه صندوق‌های چند کالایی در ایران، این صندوق‌ها می‌توانند در تمامی گواهی سپرده‌های کالایی پیوسته مانند زعفران، زیره، پسته، نفت و میعانات گازی و فلزات اساسی سرمایه‌گذاری کنند. لازم به ذکر است صندوق چند کالایی در حال حاضر مجاز به سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده سکه طلا و شمش طلا نبوده و تنها در گواهی‌های سپرده و اوراق مشتقه مبتنی بر کالاهای ذکر شده امکان سرمایه‌گذاری دارند. از جمله مهم‌ترین صندوق‌های چند کالایی جهان می‌توان به صندوق‌های زیر اشاره کرد:

• Abrdn Bloomberg All Commodity Longer Dated Strategy K-1 Free Fund
• Vanguard Commodity Strategy Fund Admiral Shares
•  iShares S&P GSCI Commodity-Indexed Trust

به زودی شرکت سبدگردان فارابی صندوق چند‌ کالایی قابل معامله (ETF) با ترکیبی متنوع از انواع گواهی سپرده‌های کالایی مانند نفت خام، زعفران، برنج، زیره، پسته و… را راه‌اندازی خواهد کرد. این صندوق برای اولین بار امکان سرمایه‌گذاری در نفت و کسب سود از طلای سیاه را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق چند کالایی

سرمایه گذاری در صندوق چند کالایی امتیازهای متنوعی را برای سرمایه‌گذاران خواهد داشت. در حقیقت، صندوق‌های چند کالایی در دسته سرمایه گذاری جایگزین یا Alternative Investment نیز طبقه‌بندی می‌شوند. موارد زیر را می‌توان از جمله مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق چند کالایی در نظر گرفت. 

. پوشش ریسک تورم

. پوشش ریسک سرمایه‌گذاری‌های رایج مانند سهام، طلا، سپرده بانکی، ارز و اوراق درآمد ثابت

. مدیریت حرفه‌ای

. نقدشوندگی بالا

. توزیع ریسک با استفاده از ترکیب دارایی متنوع 

. کاهش ریسک و پتانسیل کسب بازدهی بالاتر با استفاده از ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی و قراردادهای آپشن

تفاوت صندوق چند کالایی با صندوق کالایی چیست؟

صندوق‌های کالایی تنها مجاز به سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده یک نوع کالا و اوراق مشتقه مبتنی بر یک نوع کالا هستند. در صورتی که صندوق‌های چند کالایی می‌توانند در طیف متنوعی از گواهی‌های سپرده کالایی و اوراق مشتقه مبتنی بر آن‌ها سرمایه‌گذاری داشته باشند. بنابراین، صندوق‌های کالایی از نوسانات قیمتی در یک کالا بیشترین تاثیر را می‌پذیرند و ریسک بالاتری را متحمل می‌شوند. در طرف مقابل، صندوق‌های چند کالایی با توجه به اینکه امکان سرمایه‌گذاری در چندین کالا را دارند، امکان توزیع ریسک در سبد دارایی را با تمرکز بالایی خواهند داشت.

پیشنهاد مطالعه: «صندوق کالایی چیست؟»

سخن پایانی

همانطور که اشاره شد صندوق‌ چند کالایی امکان سرمایه‌گذاری در کالاهای متنوع با ماهیت متفاوت از لحاظ ریسک و بازدهی را فراهم می‌کند. در حقیقت، این صندوق می‌تواند راه حل مناسب سرمایه‌گذاری در دوره‌های رکود تورمی باشد. معمولا در دوره‌های رکود تورمی، سرمایه گذاری در بورس و سایر کلاس‌های دارایی رایج مانند طلا، ارز، اوراق قرضه و سپرده بانکی بازدهی مناسبی در مقایسه با تورم ندارد. اما، در چنین شرایطی دارایی‌های غیر رایج مانند گواهی سپرده کالایی زعفران، برنج، پسته و اوراق مشتقه می‌توانند بازدهی بالاتری از تورم داشته باشند. بنابراین، صندوق سرمایه‌گذاری چند کالایی فارابی می‌تواند گزینه مناسبی برای پوشش ریسک و کسب بازدهی در شرایط مختلف اقتصادی باشد.