اعتبار معاملاتی در بورس چیست؟

اگر به‌عنوان یک معامله‌گر در بازار سرمایه مشغول به فعالیت هستید، احتمالا بعد از کسب سود عالی از یک معامله، با خودتان گفته‌اید “اگر سرمایه‌ی بیشتری داشتم، الان سود بیشتری را به‌دست می‌آوردم.” علاوه‌براین، ممکن است بعد از شناسایی یک موقعیت خرید مناسب، به‌دلیل نداشتن منابع مالی کافی، فرصت استفاده از این گزینه را از دست داده‌ باشید. راه‌حل مناسب برای برطرف کردن این چالش دریافت اعتبار معاملاتی است.

اعتبار معاملاتی چیست؟

اعتبار معاملاتی چیست؟ اعتبار معاملاتی در بورس، پولی است که از طرف کارگزاری به صورت موقت در اختیار معامله‌گران قرار میگیرد و تا قدرت خرید آن‌ها چند برابر شود و سود بیشتری از رشد بورس کسب کنند. دریافت اعتبار معاملاتی شامل کارمزد نمیشود. در واقع منظور از اعتبار معاملاتی یا Margin Trading، پول یا سرمایه‌ای است که کارگزاری‌ها برای مدت محدودی به مشتریان فعال‌ خود پرداخت می‌کنند. علی‌رغم شباهت‌هایی که اعتبار معاملاتی با وام بانکی دارند، ولی تفاوت‌هایی نیز بین آن‌ها وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.

منظور از ریسک اعتباری چیست؟

ریسک نکول یا ریسک اعتباری در واقع همان احتمال عدم تسویه اعتبار معاملاتی توسط معامله گر  است. در واقع معامله گری که اعتبار (وام) دریافت کرده به تعهدات خود در قبال کارگزاری که اعتبار (وام) اعطا کرده عما نکند. این ریسک برای کارگزارن وجود دارد پس همیشه به دنبال کاهش این ریسک هستند. به همین دلیل شرایط یا ریسک اعتبار گیرنده به دقت بررسی شده و ضمانت‌های لازم برای پرداخت اعتبار به مشتری نیز ممکن است دریافت شود.

تفاوت اعتبار معاملاتی با وام بانکی چیست؟

• اولین و مهم‌ترین تفاوت اعتبار معاملاتی و وام بانکی هدف دریافت است. از اعتبار معاملاتی تنها در جهت سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و برای خرید اوراق بهاداری مانند سهام استفاده می‌شود.
• تفاوت بعدی به موضوع نرخ بهره مربوط می‌شود. بهره وام در انتها و طی اقساط بازگردانده می‌شود؛ اما، اعتبار معاملاتی در برخی از کارگزاری‌ها مانند کارگزاری فارابی بدون بهره خواهد بود.
• نوع وثیقه در دریافت اعتبار درصدی از دارایی و سرمایه فرد در کارگزاری است. اما در دریافت وام بانکی داشتن ضامن معتبر، چک یا فیش حقوقی و میانگین دارایی در حساب به عنوان وثیقه نیاز است.

دریافت اعتبار چه محدودیت‌های برای معامله‌گر ایجاد میکند؟

گفته شد برای اعطای اعتبار معاملاتی، کارگزار نیاز به دریافت ضمانت برای کاهش ریسک نکول دارد. استفاده از پرتفوی متقاضی اعتبار معاملاتی روش ضمانت است. به این صورت که پرتفوی متقاضی در کارگزاری قفل (فریز) می‌شود. این اقدام باعث می‌شود تا امکان انتقال دارایی‌ها به کارگزاری دیگر از طریق تغییر کارگزار ناظر وجود نداشته باشد.

در طول دوره‌ای که کاربر اعتبار معاملاتی دارد باید پرتفوی استاندارد داشته باشد. به این معنی که ارزش سطح پرتفوی باید در یک سطح معین باقی بماند و دارایی‌ها از تنوع مناسبی برخوردار باشد. پس مشتری هنگامی که اعتبار دریافت کرده باید در هر معامله یا تغییر در پرتفوی خود دقت زیادی داشته باشد. یکی دیگر از محدودیت‌های مهم برای افرادی که اعتبار معاملاتی دریافت می‌کنند، محدودیت در درخواست وجه نقد است. این افراد تنها در شرایط خاصی امکان ثبت درخواست وجه و دریافت نقدینگی دارند.

پس توصیه می‌شود متقاضیان دریافت اعتبار معاملاتی، از قوانین و شرایط کارگزاری مرتبط با نگهداری پرتفوی خود آگاه شوند. قبل از هر معامله جدید ارزش و پرتفوی خود را به دقت بررسی و سپس اقدام کنند. اگر نیاز به نقدینگی دارند شرایط ثبت درخواست وجه را در کارگزاری بررسی کنند. شما میتوانید با درخواست مشاوره رایگان، از شرایط و قوانین دریافت اعتبار معاملاتی در کارگزاری فارابی مطلع شوید.

منظور از پرتفوی استاندارد چیست؟

پرتفوی استاندارد اصطلاحا به پرتفویی می‌گویند که شامل تعدادی از سهام شرکت‌های بورس و فرابورسی باشد. به عبارتی می‌توان گفت پرتفویی که شامل یک سهم با وزن بیش از ۵۰ درصدی باشد، استاندارد لحاظ نمی‌شود. به عبارتی می‌توان گفت اگر وزن سهام شرکتی در پرتفوی شما بیش از ۵۰ درصد ارزش پرتفو را تشکیل دهید، پرتفوی شما تک سهم محسوب شده و نمی‌توان آن را استاندارد دانست. همچنین ارزش سهام فرابورس پایه، اوراق تسه و حق تقدم در محاسبه ارزش پرتفوی استاندارد نباید لحاظ شود.

مزایای دریافت اعتبار معاملاتی چیست؟

دریافت اعتبار معاملاتی مزایای زیادی برای افراد به‌دنبال دارد؛ اما مهمترین مزیت آن، اهرمی بودن این ابزار است. با دریافت اعتبار معاملاتی، علاوه‌ بر بازده سرمایه اصلی، می‌توانید سود جداگانه‌ای را هم از سرمایه‌گذاری با استفاده از اعتبار معاملاتی دریافت کنید؛ علاوه بر آن، این اعتبار، قدرت نقدینگی شما را نیز افزایش داده و از این طریق می‌توانید بدون نیاز به فروش سایر سهام، نماد جدیدی را به پرتفوی خود اضافه کنید. برای داشتن معاملات موفق، رعایت چند اصل مهم مانند مشخص کردن استراتژی درست، تعیین حد سود و ضرر، تنوع بخشیدن به پرتفوی و… اهمیت زیادی پیدا خواهد کرد. پس به صورت کلی مزایای دریافت اعتبار معاملاتی به صورت زیر است:

• اهرمی بودن ابزار اعتبار معاملاتی
• کسب سود بیشتر و افزایش بازدهی
• افزایش نقدینگی
• سهولت در دریافت اعتبار معاملاتی
• آسانتر شدن ورود و فعالیت در بازار بورس

چگونه می‌توان اعتبار معاملاتی را دریافت کرد؟

دریافت اعتبار معاملاتی از هر کارگزاری، شرایط خاص خود را داشته و براساس دستورالعمل‌های آن کارگزاری و دستورالعمل‌های مربوط به اعتبار معاملاتی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران مشخص می‌شود؛ اما به صورت کلی می‌توان گفت کارگزاران، مشتریان فعال خود را برای پرداخت اعتبار معاملاتی انتخاب می‌کنند. در کارگزاری فارابی گرفتن اعتبار فقط از طریق باشگاه مشتریان امکان‌پذیر است.

اعتبار معاملاتی فارابی به چه افرادی تعلق می گیرد؟

اعتبار معاملاتی به همه مشتریان واجد شرایط کارگزاری فارابی، تعلق خواهد گرفت. شرایط دریافت اعتبار معاملاتی کارگزاری فارابی برای مشتریان جدید و مشتریان فعلی متفاوت است.

دریافت اعتبار برای مشتریان فعلی فارابی

دو روش برای دریافت اعتبار توسط مشتریان فعلی فارابی وجود دارد. در روش اول، چنانچه مشتری پرتفویی در کارگزاری دیگر داشته باشد و آن را به کارگزاری فارابی انتقال دهد، می‌تواند به میزان 10 درصد ارزش پرتفوی خود و تا سقف یک میلیارد تومان از اعتبار رایگان فارابی استفاده کند.

در روش دوم کافیست با مراجعه به باشگاه باهم (باشگاه مشتریان کارگزاری فارابی) و مشاهده امتیازهای خود نسبت به استفاده از بسته‌های اعتباری موجود در باشگاه استفاده کنید. در این روش شما می‌توانید از تخفیف 50 درصدی برای بسته‌های اعتباری در نظر گرفته شده، استفاده کنید. 

لازم به ذکر است که سقف اعتبار به مشتریان حقیقی در حال حاضر مبلغ 500 میلیون تومان تعیین شده اما مشروط به این است که گردش حساب مشتری به میزان کافی باشد. 

به طور کلی شرایط دریافت اعتبار برای مشتریان فعلی فارابی به شرح ذیل است:

• مراجعه به باشگاه باهم
• انتخاب بسته‌های اعتباری متناسب با امتیاز کسب شده در باشگاه
• دریافت اعتبار رایگان با تخفیف 50 درصدی تا سقف 500 میلیون تومان
• دریافت اعتبار به میزان 10 درصد ارزش پرتفوی انتقال داده شده به کارگزاری فارابی تا سقف یک میلیارد تومان
• داشتن پرتفوی استاندارد و متنوع شامل سهام بورسی و فرابورسی

دریافت اعتبار برای مشتریان جدید فارابی

حتی اگر به‌تازگی در فارابی ثبت‌نام کرده و معامله‌ای را انجام نداده‌اید، همچنان می‌توانید از اعتبار معاملاتی این کارگزاری استفاده کنید. برای این کار کافیست گردش حساب سه ماهه پرتفوی خود در کارگزاری قبلی را به فارابی ارائه دهید. در صورتی که پرتفوی شما شرایط لازم برای دریافت اعتبار را داشته باشد، می‌توانید به میزان 10 درصد ارزش پرتفوی انتقالی و تا سقف یک میلیارد تومان، اعتبار رایگان یک ماهه و بدون بهره را دریافت کنید. 

در حالت کلی فرایند دریافت اعتبار از کارگزاری فارابی برای مشتریان جدید به شرح ذیل است:

• ثبت نام در کارگزاری فارابی
• انتقال پرتفوی به کارگزاری فارابی
• ارائه گردش حساب سه ماه آخر از کارگزاری قبلی
• داشتن پرتفوی استاندارد و متنوع شامل سهام بورسی و فرابورسی

سقف و کف میزان اعتبار معاملاتی در کارگزاری فارابی

همانطور که اشاره شد، مشتریان فعلی می‌توانند تا سقف 500 میلیون تومان و مشتریان جدید تا سقف یک میلیارد تومان از اعتبار معاملاتی فارابی بهره‌مند شوند.

حداقل میزان اعتبار نیز مبلغ پنج میلیون تومان در نظر گرفته شده است؛ اما استاندار بودن پرتفوی شما (تک سهم نبودن، عدم داشتن سهام فرابورس پایه، حق تقدم و…) شرط اصلی برای دریافت اعتبار است.

دریافت اعتبار معاملاتی چه ریسکی را برای افراد به‌دنبال دارد؟

همان‌طور که در صورت داشتن تحلیل زمانی در بورس، بررسی بازار و انتخاب سهم مناسب، سود خوبی را از دریافت اعتبار معاملاتی کسب خواهید کرد، در شرایط تحلیل نادرست نیز ضرر بیشتری را متحمل خواهید شد. علت این امر نیز بیشتر شدن مبلغ سرمایه‌گذاری و حاشیه سود و زیان شماست؛ بنابراین، همواره توصیه می‌شود بدون داشتن دانش تحلیلی و زمان کافی برای رصد بازار، اعتبار معاملاتی دریافت نکنید؛ چون در صورت تحلیل اشتباه، سرمایه شما نسبت به حالت عادی کاهش بیشتری خواهد داشت. 

این اعتبار برای چه افرادی مناسب است؟

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، دریافت اعتبار معاملاتی برای افرادی که دانش و تجربه خوبی در معامله‌گری دارند، مناسب است؛ اما، چنانچه تبحر خاصی در این زمینه ندارید، دریافت این اعتبار امری منطقی به نظر نمی‌رسد. به طور کلی، 2 دسته زیر شرایط خوبی برای دریافت اعتبار معاملاتی دارند : 

• معامله‌گران باتجربه‌ای که به‌دنبال افزایش حاشیه سود خود هستند.
• افرادی که برای سرمایه‌گذاری به مبالغ بیشتری نیاز داشته و در عین حال ریسک‌پذیری بالای دارند.

سخن پایانی 

اعتبار معاملاتی یا به عبارتی وام خرید سهام، یکی از خدمات جذاب کارگزاری فارابی است. این اعتبار قدرت خرید افراد را برای سرمایه‌گذاری در بورس افزایش داده و به این ترتیب سرمایه‌گذاران می‌توانند سود بیشتری را از معاملات خود کسب کنند. دریافت این اعتبار شرایط پیچیده‌ای ندارد و به آسانی قابل دریافت است. دقت کنید که اعتبار معاملاتی در این کارگزاری بدون بهره بوده و برای مشتریان فعلی و جدید متفاوت است.