تفاوت شرکت‌های سهامی عام و سهامی خاص چیست؟

در بازار سرمایه شناخت شرکت‌ها به‌عنوان عامل اصلی فعالیت این بازار اهمیت ویژه‌ای دارد. طبق قانون تجارت، شرکت عبارت است از قراردادی که به‌موجب آن دو یا چند نفر مقداری سرمایه جمع‌آوری می‌کنند تا عملیات تجاری انجام دهند و سود و زیان به‌دست‌آمده نیز بین مؤسسین تقسیم می‌شود. شرکت‌های تجاری به ۷ نوع دسته‌بندی می‌شوند. شرکت سهامی (عام و خاص)، شرکت تضامنی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تعاونی، شرکت مختلط سهامی، شرکت مختلط غیر سهامی و شرکت‌های نسبی. در این مقاله باتوجه‌به موضوع سرمایه‌گذاری در بورس ، به‌طور خاص به تفاوت بین شرکت‌های سهامی عام و خاص می‌پردازیم.

ویژگی‌های شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص 

در حالت کلی شرکت سهامی، شرکتی است که فقط سرمایه در آن دخالت دارد. بدین صورت که سرمایه شرکت به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست. در قانون تجارت، شرکت سهامی به‌عنوان یک شرکت بازرگانی محسوب می‌شود. (حتی اگر موضوع عملیات آن شرکت امور بازرگانی نباشد.)

شرکت سهامی خود به دودسته شرکت «سهامی عام و شرکت «سهامی خاص» تقسیم می‌شود. طبق قانون تجارت شرکتی که قسمتی از سرمایه آن از طریق فروش سهام به مردم تأمین شود، شرکت «سهامی عام» نامیده می‌شود و شرکتی که تمام سرمایه آنها در زمان تأسیس منحصراً توسط مؤسسین شرکت تأمین شود، شرکت سهامی خاص نامیده می‌شود.

تفاوت شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص

• سهام شرکت سهامی عام قابلیت عرضه در بازار سرمایه و جذب نقدینگی برای پروژه‌های توسعه‌ای را دارد. درحالی‌که ممکن است در شرکت سهامی خاص باتوجه‌به محدودیت سهام‌داران، امکان جذب منابع بیشتر وجود نداشته باشد.

• انتقال مالکیت در شرکت‌های سهامی عام به سهولت انجام می‌شود و اثری بر تداوم شرکت سهامی ندارد. درصورتی‌که در شرکت سهامی خاص، چنین نقل و انتقالی باید با توافق مدیران شرکت انجام شود. 
• تعداد شرکای شرکت سهامی عام حداقل باید ۵ نفر باشد و تعداد شرکا در شرکت سهامی خاص حداقل باید ۳ نفر باشد.

تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام

توجه داشته باشید همان‌طور که قبلاً ذکر شد، تنها شرکت‌های سهامی عام قابلیت عرضه (خریدوفروش) در بازار سرمایه را دارند. یک دلیل عمده برای سهامی عام شدن شرکت‌ها، تأمین سرمایه با هدف ایجاد طرح‌های توسعه از عموم مردم است که در قالب عرضه اولیه و تحت مقررات خاصی با نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود. تحت این شرایط، کنترل نهایی شرکت به عهده سهام‌داران است که هرکدام به ازای هر سهم، حق رأی دارند.

بنابراین برای تبدیل یک شرکت سهامی خاص به عام، باید فرایندهای قانونی مطابق لایحه اصلاحی قانون تجارت طی شود و بعد از آن با کسب مجوزهای لازم از سازمان بورس و اوراق بهادار با عرضه عمومی سهام خود وارد بازار سرمایه شده و از مزایای آن بهره‌مند شود.

آیا شرکت سهامی عام دولتی است؟

ممکن است این سؤال برای شما هم پیش آید که آیا شرکت سهامی عام یک شرکت دولتی است؟ مطابق تعریف، شرکتی دولتی تلقی می‌شود که ۵۱ درصد یا بیشتر از سهام آن در مالکیت دولت باشد؛ بنابراین باتوجه‌به این نکته که سرمایه شرکت سهامی عام به هنگام تأسیس توسط عموم مردم تأمین می‌شود، شرکت سهامی عام بودن، به معنای دولتی بودن آن شرکت نیست.

شرکت های بورسی سهامی خاص هستند یا سهامی عام؟

شرکت های بورسی جز شرکت های سهامی عام محسوب می شوند. بنابراین می توان گفت یکی از مهمترین شرایطی که شرکت ها برای پذیرش در بورس باید داشته باشند، سهامی عام بودن آنهاست. بنابراین امکان سرمایه‌گذاری در شرکت‌های سهامی عام که در بورس پذیرفته شده‌اند برای عموم وجود دارد. برای سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها، باید کد معاملاتی بورس داشته باشید. جهت دریافت کد معاملاتی بورس، ابتدا باید ثبت نام کارگزاری بورس را انجام داد و پس از احراز هویت، کد معاملاتی بورس را دریافت نمود.