عرضه اولیه چیست؟

به فرایند عرضه سهام یک شرکت برای اولین بار در بورس، عرضه اولیه گفته می‌شود. طی این فرایند که اطلاعیه‌های آن معمولا حداقل ۴۸ ساعت قبل از زمان عرضه منتشر می‌شود، سرمایه‌گذاران می‌توانند سفارش خود را ثبت کرده و پس از اتمام زمان عرضه، مقدار سهام اختصاص یافته را در پرتفوی خود مشاهده کنند. عرضه‌های اولیه عموما با استقبال زیادی از سوی خریداران روبه‌رو می‌شود و می‌توان گفت سود بدون ریسکی را نیز برای سرمایه‌گذاران به‌همراه خواهد داشت. در این مقاله به روش‌های مختلف عرضه، شیوه خرید، بهترین زمان برای فروش و عرضه اولیه‌های سال ۱۴۰۲ می‌پردازیم.

عرضه اولیه به چه معناست؟

عرضه اولیه یا Initial Public Offering) IPO)،‌ عبارتی است که از آن جهت عرضه عمومی سهام یک شرکت برای اولین بار در بورس استفاده می‌شود. بعد از اینکه شرکت مجوزهای مورد نیاز برای ورود به بازار را از شرکت بورس تهران یا فرابورس ایران دریافت کرد، فرایند عرضه آن در بازار آغاز می‌شود. نکته مهم این است که مزایای ورود به بورس برای شرکت‌ها مهمترین عامل برای عرضه سهام در این بازار است. برای مثال معافیت مالیاتی یکی از مواردی است که اهمیت بالایی برای شرکت‌ها داشته و در کاهش هزینه‌های آن‌ها نقش مهمی دارد. از طرف دیگر عرضه سهام در بورس می‌تواند اعتبار بیشتری به شرکت بخشیده و در تامین مالی آن تاثیر بسزایی داشته باشد. 

پذیره نویسی چیست و چه تفاوتی با عرضه اولیه دارد؟

حال شاید این سوال برای شما مطرح شده باشد که پذیره نویسی چه تفاوتی با عرضه اولیه دارد؟، مهم‌ترین موردی که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد این است که در پذیره‌نویسی، هدف اصلی تامین سرمایه اولیه برای شرکتی است که به تازگی تاسیس شده اما در عرضه اولیه، تامین سرمایه برای شرکتی که از گذشته در حال فعالیت است انجام می‌شود. 

روش‌های عرضه اولیه در بورس

همان‌طور که اشاره شد، فرایند عرضه اولیه می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود. به‌طورکلی عرضه‌های اولیه به ۴ روش زیر صورت می‌گیرند:

• قیمت ثابت

• ثبت سفارش (عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ)

• روش ترکیبی

• حراج (مزایده)

تفاوت این ۴ روش را به‌صورت خلاصه در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

عرضه اولیه سال ۱۴۰۲

اولین عرضه اولیه امسال در تاریخ 16 فروردین و مربوط به شرکت «پرداخت الکترونیک پاسارگاد» بود. بعد از عرضه سهام این شرکت در بورس، سهام شرکت‌های زیر به ترتیب تاریخ نمایش داده شده، در بازار عرضه شد.

روش خرید عرضه اولیه

ثبت سفارش خرید در عرضه‌های اولیه فرایند پیچیده‌ای ندارد و تقریبا مشابه با خرید سهام انجام می‌شود. برای خرید عرضه اولیه در گام اول لازم است کد بورسی داشته باشید. چنانچه کد معاملاتی بورس خود را دریافت نکرده‌اید، می‌توانید از طریق کارگزاری فارابی به قسمت دریافت کد بورسی غیر حضوری مراجعه و پس از طی کردن مراحل، کد معاملاتی خود را دریافت کنید. 

ثبت درخواست عرضه اولیه در سامانه فارابیکسو به دو طریق انجام می‌شود. در روش اول، می‌توانید در روز عرضه و در بازه زمانی مشخص شده، ثبت سفارش خود را انجام دهید. برای این کار کافیست حساب خود را شارژ کرده و و روی نماد عرضه اولیه که با رنگ زرد و کنار عدد شاخص نمایش داده می‌شود کلیک کنید. 

بعد از کلیک بر روی نماد عرضه اولیه که براساس نام عرضه آن روز تغییر می‌کند، صفحه زیر را مشاهده خواهید کرد. در این قسمت، کافیست با وارد کردن تعداد و قیمت، و کلیک بر گزینه ثبت سفارش، سفارش خرید عرضه اولیه خود را ثبت کنید.

در روش دوم، می‌توانید درخواست خرید خود را قبل از روز عرضه به ثبت برسانید. در واقع امکان پیش ثبت سفارش خرید عرضه اولیه در سامانه فارابیکسو از چند روز قبل از شروع فرایند عرضه برای شما عزیزان فراهم شده است. برای این کار لازم است از نوار بالای سمت راست، روی گزینه «درخواست‌ها» کلیک و گزینه «پیش ثبت عرضه اولیه» را انتخاب کنید.

بعد از باز شدن تب زیر، کافیست با انتخاب نماد عرضه اولیه‌ای که قصد ثبت پیش سفارش آن را دارید، درخواست خود را در سیستم ثبت کنید. توجه داشته باشید در این حالت اگر قدرت خرید شما به اندازه کافی باشد، خرید عرضه اولیه در روز عرضه به صورت خودکار انجام خواهد شد.

بهترین زمان فروش عرضه اولیه

سهام شرکت‌هایی که برای اولین بار به بورس وارد می‌شوند، عموما کمتر از ارزش ذاتی خود هستند و همین موضوع، دلیل افزایش قیمت عرضه‌های اولیه از روز بعد از عرضه و تشکیل صف خرید برای آن است. یکی از دغدغه‌های اصلی دارندگان عرضه‌های اولیه شناسایی زمان مناسب برای فروش آن است. معمولا افرادی که عرضه‌های اولیه را خریداری می‌کنند به دو گروه تقسیم می‌شوند. دسته اول افرادی هستند که در زمان تعادل اولیه سهام اقدام به فروش می‌کنند. تعادل اولیه به زمانی گفته می‌شوند که صف خرید عرضه اولیه از بین برود و عرضه و تقاضا در بازار متعادل شود. این حالت بسته به ارزندگی سهام و میزان سهام تخصیص داده شده به افراد ممکن است از چند روز تا چند ماه نیز طول بکشد.

اما دسته دوم افرادی هستند که عرضه‌های اولیه را با دید بلندمدت خریداری می‌کنند. این دسته از سهامداران تصمیم می‌گیرند سهام شرکت را تا زمان رسیدن به ارزش ذاتی خود حفظ کنند. بنابراین تعیین ارزش ذاتی سهم در بورس اهمیت بالایی در این زمینه دارد. به صورت کلی در نظر داشته باشید که نمی‌توان زمان دقیقی را برای فروش عرضه‌های اولیه مشخص کرد و این موضوع به شرایط بازار و تحلیل و تصمیم هر سرمایه‌گذار بستگی دارد.

سخن پایانی

عرضه اولیه یکی از گزینه‌های جذاب سرمایه گذاری در بورس است که سود بدون ریسکی را برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد. از آن‌جایی که عرضه‌های اولیه همواره و در هر شرایطی مورد استقبال خریداران قرار می‌گیرد، می‌توان آن را جزو کم‌ریسک‌‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در نظر گرفت. فراموش نکنید زمان مناسب فروش عرضه‌های اولیه نیز اهمیت زیادی برای سرمایه‌گذاران دارد. برای شناسایی زمان مناسب فروش عرضه‌های اولیه پیشنهاد می‌شود از روش‌های تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال یا تحلیل بنیادی و همچنین مشاوره با افراد حرفه‌ای بازار بهره گیرید. دریافت مشاوره، نخستین قدم شروع فعالیت در بورس است؛ از این رو برای دریافت اطلاعات تکمیلی و پاسخ سوالات خود، می‌توانید از مشاوره سرمایه گذاری فارابی استفاده کنید. در نهایت جهت دریافت اطلاعات کامل‌تر در زمینه عرضه‌های اولیه، نحوه خرید و… می‌توانید به خودآموزین عرضه اولیه مراجعه کنید.