اندیکاتور VWAP چیست؟ + آموزش کار با اندیکاتور VWAP

زمانی که از تحلیل تکنیکال صحبت می‌کنیم، ناخودآگاه اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال و اسامی معروف مثل مکدی، استوکاستیک و RSI در ذهن بسیاری از افراد مجسم می‌شوند؛ اما بعد از ورود روش‌های جدید تحلیل تکنیکال به بازارهای مالی، تحلیل‌گران تکنیکی عملا به دو دسته تقسیم شده‌اند. برخی معتقدند که اندیکاتورها دیگر کارایی لازم را ندارند و صرفا ابزار گرافیکی روی نمودار محسوب می‌شوند، اما برخی دیگر اندیکاتورها را یک ابزار کمکی مناسب برای تکمیل استراتژی معاملاتی یا تدوین ستاپ‌های معاملاتی خودکار می‌دانند. 

فارغ از بحث کارایی تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها به‌دلیل سهولت کاربری و دسترسی می‌توانند یک ابزار کمکی مناسب برای معامله‌گری در بازار باشند. در این مقاله می‌خواهیم اندیکاتوری را بررسی کنیم که تاکنون زیاد در مورد آن صحبت نشده است. بعد از خواندن این مطلب، می‌توانید با اندیکاتور VWAP ترید کنید!

پیشنهاد مطالعه : <<آموزش تحلیل تکنیکال کامل و کاربردی>>

ماهیت اندیکاتور VWAP

اندیکاتور volume-weighted average price که به اختصار VWAP خوانده می‌شود، یک اندیکاتور قیمتی-حجمی است که مشابه میانگین متحرک به‌صورت یک خط روی نمودار قیمت نمایش داده می‌شود؛ اما نسبت به میانگین‌های ساده مهم‌تر است، چون داده‌های حجمی بازار هم در خروجی نهایی اندیکاتور در نظر گرفته می‌شود. در سبک نوین تحلیل‌گری تکنیکال، اطلاعات حجم بازار می‌توانند به‌اندازه داده‌های قیمتی اهمیت داشته و ذهنیت درست‌تری به معامله‌گران بدهند. 

فرمول محاسبه اندیکاتور VWAP

قبل از ورود به بحث کاربردهای اندیکاتور VWAP لازم است بدانیم که خروجی عددی این نشانگر تکنیکال، چگونه محاسبه می‌شود و با چه عملیات ریاضی سروکار داریم. اندیکاتور VWAP برای هر کندل قیمتی طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

VWAP = (میانگین قیمت * حجم) Σ / حجم Σ 

میانگین قیمت از حاصل جمع قیمت بیشترین، کمترین و بسته‌شدن (High, Low, Close) هر کندل تقسیم بر ۳ محاسبه می‌گردد. توجه داشته باشید که شما نیازی به انجام این عملیات ریاضی ندارید، چون اندیکاتور به‌صورت رایگان از طریق سامانه معاملاتی هلیوم فارابی و سایر پلتفرم‌های تحلیلی در دسترس است. نحوه اضافه کردن و استفاده از اندیکاتور VWAP در پایان مقاله توضیح داده می‌شود.

اندیکاتور VWAP چه کاربردی دارد؟ 

به‌طور کلی، اندیکاتورها از لحاظ ماهیت به دو دسته تاخیری (Lagging) و پیشرو (Leading) تقسیم می‌شوند. اندیکاتور  VWAP از نوع دارای تاخیر است، اما می‌توانید به روش‌های مختلف از آن استفاده کنید که اصلی‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است: 

تشخیص روند

همانطور که در ابتدای مقاله ذکر کردیم، این ابزار از لحاظ روش محاسبه و شکل ظاهری، شباهت زیادی به میانگین متحرک دارد؛ بنابراین می‌توانید با استفاده از تکنیک‌های مشابه، اندیکاتور VWAP را به‌کار بگیرید. یکی از بهترین روش‌های استفاده از این اندیکاتور، تعیین روند بر اساس شیب خط در نمودار قیمت است. این روش را می‌توانیم یکی از ساده‌ترین تکنیک‌های استفاده از ابزار تکنیکالی در خانواده میانگین متحرک بدانیم. به‌زبان ساده، شیب مثبت به‌معنی روند صعودی و شیب منفی حاکی از روند نزولی و تسلط فروشندگان بر بازار است. 

برای آشنایی با انواع میانگین‌های متحرک و استراتژی معامله با آن‌ها، می‌توانید مقاله «میانگین متحرک چیست؟» را مطالعه کنید. 

اشباع خرید و فروش

هر چند که این ذهنیت در اندیکاتورهای تاخیری چندان مرسوم نیست، اما برخی معامله‌گران معتقد هستند که اگر قیمت از خط اندیکاتور پایین‌تر باشد، در وضعیت اشباع فروش هستیم و این می‌تواند یک سیگنال صعودی باشد. از طرف دیگر، زمانی که قیمت بالای خط اندیکاتور VWAP قرار می‌گیرد، در وضعیت اشباع فروش هستیم و احتمالا یک حرکت نزولی در پیش است. (در صورتی که از این تکنیک معاملاتی استفاده می‌کنید، حتما روند بازار را مدنظر قرار دهید و از سایر ابزارهای تحلیلی هم تایید بگیرید تا در تله‌های معاملاتی گرفتار نشوید!)

حمایت و مقاومت

برخی معامله‌گران معتقدند که میانگین‌های قیمت در بازارهای مالی، می‌توانند به‌عنوان حمایت و مقاومت‌های قدرتمندی در مسیر قیمت عمل کنند. اگر از اندیکاتور VWAP به‌عنوان ابزار تعیین حمایت و مقاومت استفاده می‌کنید، می‌توانید بر اساس استراتژی شکست در زمان تقاطع قیمت و اندیکاتور و همچنین، پولبک (بازگشت پس از تثبیت شکست) سیگنال خرید و فروش بگیرید.

برای آشنایی با مفهوم پولبک در تحلیل تکنیکال، می‌توانید مقاله «پولبک چیست؟» را مطالعه کنید.  

بهترین تایم فریم اندیکاتور VWAP

تایم‌فریم یکی از فاکتورهای اصلی در تعیین استراتژی معاملاتی است و صرفا بر اساس ماهیت یک ابزار کمکی تحلیلی، نمی‌توانیم تایم‌فریم مشخصی برای معامله تعیین کنیم. اندیکاتور VWAP عمدتا برای تشخیص نواحی خرید و فروش در تایم‌فریم‌های میان‌روزی (یعنی نمودارهای ساعتی و دقیقه‌ای) استفاده می‌شود. به‌طور مثال، اگر از سیستم مولتی تایم‌فریم (تایم‌فریم چندگانه) استفاده می‌کنید، می‌توانید پس از تایید ساختار در تایم‌فریم بالاتر مثلا روزانه، در تایم‌فریم 15 دقیقه‌ای (تایم تریگر یا انجام معامله) بر اساس اندیکاتور VWAP سهام بخرید یا بفروشید. 

این نکته را فراموش نکنید: چیزی به اسم بهترین یا بدترین تایم‌فریم نداریم و همه چیز به ابزار تحلیل و استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد!

استراتژی معاملاتی اندیکاتور VWAP

تا اینجای مطلب، ماهیت این اندیکاتور، فرمول محاسبه، انواع روش‌های استفاده و تایم‌فریم مناسب آن را شناختیم؛ اما برای تدوین یک استراتژی معاملاتی متناسب با روحیات معامله‌گر، می‌توانیم اندیکاتور را بهینه‌سازی یا شخصی‌سازی کنیم. به‌طور کلی، تنظیمات عددی اندیکاتور VWAP (نسخه اصلی) مثل میانگین‌های متحرک قابل تغییر نیست؛ اما می‌توانیم با ترکیب اندیکاتورها یک ستاپ معاملاتی نسبتا قدرتمند بسازیم. به‌طور مثال، از استراتژی‌هایی مثل تقاطع میانگین متحرک و اندیکاتور VWAP یا تقاطع قیمت و اندیکاتور VWAP به‌همراه تغییر فاز اندیکاتور مکدی استفاده کنیم. در تصویر بالا می‌توانید نمونه‌ای از این ستاپ‌های معاملاتی خاص را ببینید. 

شاید برای شما این سوال پیش بیاید که چرا به‌جای میانگین‌های متحرک مرسوم، از اندیکاتور VWAP استفاده کنیم؟!

همانطور که در توضیحات اولیه هم ذکر شد، VWAP حاوی داده‌های حجمی به‌عنوان یک فاکتور اثرگذار است که در میانگین‌های متحرک صرفا مبتنی بر قیمت، وجود ندارد. 

اضافه کردن اندیکاتور VWAP در سامانه معاملاتی هلیوم 

برای استفاده از اندیکاتور VWAP، ابتدا نماد مورد نظر خود را انتخاب کنید و بعد از کلیک روی گزینه تکنیکال، اسم اندیکاتور را در پنجره اندیکاتور جست‌‎وجو کنید. با کلیک روی آیکن تنظیمات در گوشه بالا سمت راست هم می‌توانید تنظیمات ظاهری اندیکاتور را تغییر دهید. 

آیا می‌توانیم صرفا بر اساس اندیکاتور VWAP ترید کنیم؟

پاسخ به این سوال فقط به اندیکاتور VWAP محدود نیست و در پاسخ باید بگوییم که به‌عنوان معامله‌گر، نباید از هیچ ابزار تحلیلی انتظاری فراتر از حد معمول داشته باشیم؛ چون تحلیل تکنیکال فقط بخشی از مجموعه ابزار مورد نیاز افراد است و باید مواردی مثل تحلیل قیمت، مدیریت ریسک، تحلیل بنیادی و روانشناسی معامله‌گری را هم در جعبه ابزار خود داشته باشیم.