اوراق هیبریدی یا ترکیبی چیست؟

در بازارهای مالی انواع اوراق بهادار با ویژگی‌های متفاوت وجود دارد و همواره توصیه می‌شود که ترکیبی از اوراق بهادار در سبد دارایی نگهداری شود. حالا، تصور کنید اوراق بهاداری وجود دارد که ترکیبی از سهام و اوراق قرضه دولتی است. در این مقاله به معرفی و توضیح اوراق هیبریدی خواهیم پرداخت.

اوراق هیبریدی چیست؟

اوراق هیبریدی یا Hybrid Security یک محصول مالی است که از ترکیبی از اوراق بهادار متفاوت مانند سهام و اوراق درآمد ثابت تشکیل شده است. در حقیقت، اوراق ترکیبی یا هیبریدی ویژگی‌هایی از هر دو نوع اوراق سهام و درآمد ثابت را دارد. به طور کلی، اوراق هیبریدی از نوع اوراق بهادار قابل معامله در بورس است که بازدهی مشخصی بسته به ترکیب دارایی‌هایش دارد. هر چه درصد اوراق درآمد ثابت در این محصول بیشتر باشد ریسک آن پایین‌تر بوده و در طرف مقابل هر چه نسبت سهام در آن بیشتر باشد، ریسک بالاتر بوده و تحت شرایطی مانند سودآوری سهام، بازدهی می‌تواند بالاتر باشد.

اوراق بهادار هیبریدی شامل دو نوع از اوراق بهادار است که معمولا سهام و اوراق درآمد ثابت هستند. در حقیقت، کارایی اوراق هیبریدی در نحوه تامین مالی شرکتی است که این اوراق را منتشر می‌کند. اوراق هیبریدی به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا بدون تعهد کامل بتوانند تامین مالی انجام دهند. 

انواع اوراق هیبریدی

دو مدل از اوراق هیبریدی در بازارهای مالی وجود دارد:

• اوراق قابل تبدیل

اوراق قرضه قابل تبدیل یا Convertible Bonds که شباهت زیادی به برخی از انواع اوراق مشارکت دارد رایج‌ترین نوع اوراق هیبریدی است. این اوراق قابلیت تبدیل به انواع دیگری از اوراق بهادار مانند سهام، صندوق سرمایه‌ گذاری، گواهی سپرده کالایی و… را در تاریخ معینی در آینده دارد. این نوع از اوراق هیبریدی دارای پرداخت سود و تضمین است، اما ارزش آن به دارایی پایه اوراق وابسته است. به طور مثال سهام یک شرکت می‌تواند به عنوان دارایی پایه تلقی شود و اوراق قابل تبدیل دارای ساختار مبتنی بر اختیار دارنده و اختیار ناشر باشد. 

در اوراق قابل تبدیل با ساختار مبتنی بر اختیار دارنده، سرمایه‌گذار امکان تبدیل اوراق به سهام را دارد. در اوراق قابل تبدیل مبتنی بر اختیار ناشر، شرکت می‌تواند اوراق را تبدیل به سهام کند و در اختیار سرمایه‌گذار قرار دهد. اوراق مبتنی بر اختیار دارنده سود کمتری نسبت به اوراق مبتنی بر اختیار ناشر به سرمایه‌گذار پرداخت می‌کند، زیرا در این مدل سرمایه‌گذار می‌تواند در صورت بازدهی بالاتر سهام، اوراق خود را به سهام تبدیل می‌کند.

همانطور که پیش‌تر اشاره شد اوراق قابل تبدیل دارای تاریخ سررسید هستند و سرمایه‌گذار تا تاریخ مشخصی امکان تبدیل اوراق به سهام را دارد. برای درک بهتر این نوع از اوراق هیبریدی بهتر است به مثال زیر توجه کنید:

شرکتی اوراق قرضه هیبریدی قابل تبدیل با تاریخ سررسید ۵ ساله منتشر می‌کند و قیمت تبدیل اوراق به سهام ۲۰۰۰ تومان است. یک سرمایه‌گذار ۱۰ میلیون تومان از این اوراق را خریداری می‌کند و تا ۵ سال فرصت دارد تا اوراق را به سهام تبدیل کند. در صورت تبدیل، سرمایه‌گذار ۵ هزار سهام خواهد داشت.

• سهام ممتاز قابل تبدیل

سهام ممتاز قابل تبدیل یا Convertible Preferred Shares نوع دیگری از اوراق هیبریدی یا ترکیبی است که قابلیت تبدیل به سهام عادی یا پرداخت نقدی را دارد. بر خلاف سهام عادی که میزان تقسیم سود آن توسط هیئت مدیره تعیین می‌شود، سهام ممتاز دارای یک برنامه مشخص جهت پرداخت سود است و این پرداخت سود می‌تواند به صورت ثابت یا شناور باشد. لازم به ذکر است نحوه پرداخت سود سهام ممتاز شباهت زیادی به پرداخت سود اوراق درآمد ثابت دارد. در تاریخ سررسید، سهام ممتاز قابلیت تبدیل به سهام عادی یا قابلیت پرداخت به صورت سود نقدی را دارد.

کلام پایانی

اوراق هیبریدی یا ترکیبی شباهت‌هایی با اوراق مشارکت و اوراق اختیار معامله دارند، اما ساختار این اوراق با اوراق مذکور متفاوت است. با وجود اینکه اوراق هیبریدی قابل معامله در بورس هستند اما، نقدشوندگی پایین‌تری نسبت به سهام و سایر اوراق بهادار قابل معامله دارند. همچنین، اوراق دارای ساختار نسبتا پیچیده‌ای از سهام و اوراق بدهی هستند که جذابیت آن را برای سرمایه‌گذاران حقیقی کم می‌کند و بیشتر سرمایه‌گذاران حقوقی مانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بانک‌ها و … تمایل به سرمایه‌گذاری در اوراق ترکیبی دارند.