تحلیل SWOT چیست و چه نقشی در تحلیل صنایع دارد؟

تحلیل کیفی صنایع یکی از اقداماتی است که پیش از سرمایه‌گذاری در یک صنعت باید انجام داد. با توجه به اینکه هر صنعت تحت تاثیر عوامل خاصی قرار دارد. داشتن تحلیل جامعی از پتانسیل‌ها و ریسک‌ها از یک صنعت می‌تواند چشم‌اندازی از وضعیت فعلی و پیش‌روی آن را برای سرمایه‌گذار ترسیم کند. در این مقاله با یکی از بهترین و ساده‌ترین روش‌های تحلیل صنایع آشنا خواهید شد.

چطور صنایع را تحلیل کنیم؟

تحلیل صنایع یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که هر تحلیلگر یا سرمایه‌گذار پیش از ورود به یک صنعت باید انجام دهد. اولین گام برای تحلیل یک صنعت، بررسی عوامل تاثیرگذار بر سودآوری و ریسک‌های موثر بر تغییرات درآمدی در هر صنعت است. همچنین، وضعیت تقاضا در هر صنعت می‌تواند یک عامل کلیدی برای تحلیل آن باشد. از دیگر مواردی که باید در رابطه با تحلیل صنعت در نظر گرفت، وضعیت عرضه محصول در بازار هدف است. 

با این حال، عواملی مانند وضعیت شاخص های اقتصاد کلان و چرخه های کسب و کار تاثیر مهمی در تمامی صنایع دارد. به طور مثال، زمانی که رشد اقتصادی یک کشور روند صعودی و کم‌نوسانی را طی کند، اکثر صنایع موجود در آن کشور از وضعیت خوبی بهره خواهند برد. در همین راستا، سودآوری صنعتی مانند بانکداری وابستگی زیادی به متغیرهای اقتصاد کلان از جمله نرخ تورم و نرخ بهره دارند.

دسته بندی صنایع 

بر اساس چرخه‌های تجاری کسب و کار، صنایع مختلف به ۳ دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

• صنایع رشدی

صنایع رشدی به طور کلی به صنایعی گفته می‌شود که معمولا از صنایع دیگر بیشتر رشد می‌کنند و ارتباط مستقیمی با فناوری و تکنولوژی دارند. به عنوان نمونه صنعت لوازم خانگی و محصولات دیجیتال از جمله صنایعی هستند که معمولا با فناوری و نوآوری همراه هستند.

• صنایع فصلی

صنایع فصلی از جمله صنایعی هستند که در یک فصل خاص می‌توانند رشدی بالاتر از صنایع دیگر را تجربه کنند. صنعت گردشگری مثال بارز یک صنعت فصلی است که معمولا در تعطیلات تابستانی بیشترین تقاضا برای استفاده از خدمات گردشگری وجود دارد. 

• صنایع تدافعی

صنایع تدافعی از جمله صنایعی هستند که همواره و تحت هر شرایطی تقاضا برای محصولات آن‌ها وجود دارد. به عنوان نمونه برای صنعت غذایی، دارویی و انرژی همواره تقاضا وجود دارد. 

تحلیل SWOT چیست؟

تحلیل SWOT یک ابزار کاربردی در تحلیل صنایع و کسب و کارهای مختلف است. در تحلیل SWOT صنایع و کسب و کارها از ۴ جنبه مورد ارزیابی قرار می‌گیرند:

• نقاط قوت (Strenghts)

زمانی که قصد داریم نقاط قوت یک صنعت یا کسب و کار را بررسی کنیم باید ویژگی‌‌ها و عواملی که صنعت، شرکت، پروژه و… را در مقایسه با رقبا متمایز می‌کند را شناسایی کنیم. نقاط قوت تنها به سودآوری محدود نمی‌شود، بلکه عواملی مانند برند، توانگری مالی، منابع انسانی، خدمات و… جز نقاط قوت محسوب می‌شوند. 

به عنوان نمونه صنعت لبنیات ایران دارای بازار هدف قدرتمند داخلی و خارجی است. نقطه قوت این صنعت در مقایسه با صنعت خودروسازی، فضای رقابتی مناسب، تنوع محصول و برند، کیفیت بالای محصولات و سایر موارد است. 

• نقاط ضعف (Weaknesses)

در ارزیابی نقاط ضعف یک صنعت یا کسب و کار، مواردی مانند وضعیت عرضه، پراکندگی جغرافیایی، استراتژی‌های بازاریابی، استفاده از ظرفیت و… نقش مهمی دارند. به عنوان نمونه مواد اولیه تولید دارو عمدتا از خارج کشور وارد می‌شود و برخی از عوامل محدودکننده مانند تحریم‌ها می‌تواند باعث کاهش تولید برخی از داروها شود.

• فرصت‌ها (Opportunities)

فرصت‌ها برای یک صنعت یا کسب و کار به عواملی که می‌توانند به رشد و پیشرفت اقتصادی کمک کنند بستگی دارند. این فرصت‌ها ممکن است در نتیجه تغییرات بازار، پیشرفت‌های تکنولوژیک، تغییرات قانونی، موقعیت جغرافیایی و… ایجاد شوند. به عنوان نمونه موقعیت جغرافیایی ایران می‌تواند فرصت بی‌نظیری را برای صنعت حمل و نقل زمینی ایجاد کند و با عضویت ایران در کریدورهای شمال به جنوب، شرق به غرب و.. صنعت حمل و نقل ایران دچار تحول بزرگی شود.

• تهدیدها (Threats)

تهدیدات در تحلیل صنایع و کسب و کارها جایگاه ویژه‌ای دارند. تهدیدات می‌توانند شامل ریسک های سیستماتیک و غیرسیستماتیک باشند. به عنوان نمونه صنعت نفت در ایران را در نظر بگیرید، با توجه به اینکه مهم‌ترین منبع درآمدی ایران صادرات نفت و گاز است، در صورتی که قیمت نفت کاهش پیدا کند، رشد اقتصادی ایران تحت تاثیر قرار می‌گیرد. تحریم‌های نفتی، می‌تواند باعث افزایش تورم و کاهش رفاه جامعه شود.

در تصویر زیر می‌توانید تحلیل SWOT یک کسب و کار در صنعت داروسازی را مشاهده کنید:

کلام پایانی

تحلیل SWOT می‌تواند در فرایند تحلیل بنیادی و ارزیابی صنایع مختلف نقش حیاتی در تعیین استراتژی‌های رشد و مدیریت ریسک ایفا کند. این تحلیل، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا از درک عمیق‌تری از موقعیت داخلی و خارجی خود برخوردار شوند و استراتژی‌های موثری برای توسعه و رقابت در بازار ایجاد کنند. تحلیل SWOT یک ابزار کیفی است که به شناسایی و ارزیابی عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار بر صنایع و کسب و کارها می‌پردازد.